Hoogleraar privaatrecht Lodewijk Smeehuijzen won bij de dies de Van der Duijn Schouten-onderwijsprijs. Hij is hoofd van twee masteropleidingen bij de faculteit Rechtsgeleerdheid. Wat maakt zijn onderwijs bijzonder?
“Het onderwijs bij rechten houdt vaak op waar het net spannend begint te worden. Bij de klassieke opleidingen bestuderen we vooral het rechtssysteem, maar het gaat er natuurlijk om hoe dat systeem in de praktijk uitwerkt”, zei hij donderdag bij de uitreiking van de VU-prijs voor seniordocenten.
Hijzelf probeert het onderwijs juist wel spannend te maken door over die grens heen te stappen en van law of books verder te gaan naar law in action. En waar kan dat beter dan op de Zuidas, waar alle belangrijke advocatenkantoren van Nederland zijn gevestigd?
Recht in de praktijk
Een van de opleidingen waarvan hij de leiding heeft, heet dan ook ‘ondernemingsrecht aan de Zuidas’. Daarbij werkt hij samen met grote advocatenkantoren aan de Zuidas. “Onze benadering is om te laten zien hoe het recht in de praktijk werkt. Het recht is meer dan een aantal regels in een wetboek. Het recht heeft een essentiële maatschappelijke functie. Wij kijken naar dat maatschappelijk functioneren van het recht. Law in action, noemen we dat.”
Voor de master geldt een strenge selectie. “Van de tachtig gegadigden uit het hele land hebben we er dertig toegelaten. Die studenten weten goed wat ze willen en hebben een grote inzet om wat van hun master te maken. Dat is leuk voor een docent.” Hij kent al die studenten persoonlijk. “Dat komt doordat ik ze een essay laat schrijven en dat bespreek ik één op één een uur lang. Meestal heb ik dan wel een goed beeld van wat voor persoon ik voor me heb.”
Drie uur college
Het onderwijs is behoorlijk intensief. “Ik merk niet dat studenten maar kort hun aandacht bij de les kunnen houden. De colleges duren drie uur. Eerst anderhalf uur een docent van de VU en dan iemand van een advocatenkantoor aan de Zuidas. Studenten doen dan volop mee met de discussie. Er vallen nooit stiltes hoor. Nu ja, bij lange sessies moet je wel zorgen dat je hun aandacht blijft trekken.”
Door het persoonlijke contact en het intensieve onderwijs, steekt Smeehuijzen er zelf ook nog het een en ander van op. “Ik consolideer tijdens die colleges mijn wetenschappelijke inzichten, door ze met studenten te delen.” Soms schrijft hij zelfs samen met een student een artikel op basis van vragen die op de colleges naar voren komen.
Goed verhaal
Hij geeft ook een groot hoorcollege in het derde jaar bij rechten. “Ook dat is inspirerend, maar ik mis soms de dialoog met studenten. In de masters waar ik doceer, is er veel meer interactie. In een hoorcollege kan ik wel goed uitleggen wat ik zelf belangrijk vind. En hoorcolleges hebben ook in andere opzichten hun nut, zoals het sociale contact onderling voor de studenten en dat ze regelmatig op de faculteit komen. En natuurlijk steken ze ook iets op van een goed verhaal.”
Op weg helpen
Daar ligt voor hem een dilemma bij het doceren. “Moet ik vooral mijn eigen verhaal houden en de studenten wegwijs maken op mijn vakgebied of vooral een begeleider zijn en ze stimuleren dingen zelf te doen? Natuurlijk leren ze het meest door hun eigen gedachten te ontwikkelen. Maar je moet ze wel op weg helpen anders verzuipen ze. Dus ik zoek tussen beide benaderingen een goed evenwicht.”
Of hij voor een studentgerichte benadering van het onderwijs kiest, weet hij niet zo goed. “Wat is dat precies? Kijk, studenten hebben een zware selectie ondergaan. Dan staat er wat mij betreft tegenover dat ze een goede opleiding krijgen die hen voorbereidt op een mooie start van hun carrière. Dus je probeert ze een stap verder te helpen door te werken aan hun juridische en intellectuele ontwikkeling.”
Studenten beschermen
In zijn ogen hebben studenten ook belang bij een goede selectie. “Bij de master law, markets & behavior, waarvan ik ook hoofd ben, streven we ernaar dat de helft van de studenten uit het buitenland komt. Maar de Nederlandse standaard is best hoog. We verwachten dat de buitenlandse studenten hun Engels beheersen en een paper kunnen schrijven. Want ja, als het niet lukt met hun afstudeerscriptie is dat natuurlijk wel een probleem. Dus kandidaten afwijzen die niet genoeg gekwalificeerd zijn, vind ik een vorm van bescherming van die student. Het is natuurlijk heel tragisch als je vanuit het buitenland hier komt studeren, veel collegegeld moet betalen en dan toch je opleiding niet haalt. Dus selectie is eigenlijk ook een studentgerichte benadering van het onderwijs.”
Het geld van de prijs, zevenduizend euro, gaat hij besteden aan de verdere ontwikkeling van de Legal Grand Tour. Dat zijn reizen voor studenten naar Europese steden met als doel ze te laten kennismaken met andere rechtsculturen. Smeehuijzen: “Een goede jurist is met meer werelden bekend dan alleen zijn eigen.”