Hoe krijg je mensen in actie tegen klimaatverandering? Twee sociaal psychologen, waaronder Paul van Lange van de VU, en een evolutionair bioloog geven tips in een recent artikel in Current Directions in Psychological Science.
Mensen zetten zich volgens de psychologen niet méér in om de opwarming van de aarde tegen te gaan omdat er geen direct eigenbelang is. Die klimaatverandering speelt overal, en overal op een andere manier, en bovendien op de lange termijn. Daar zijn mensen allemaal niet zo goed in. En het vereist ook nog eens goede samenwerking tussen leiders van landen. Kansloos dus.
Maar er zijn volgens Van Lange en co. vier manieren om mensen toch op de barricaden te krijgen.
1. Maak het verhaal plaatsafhankelijk. In Nederland moet je het hebben over het rijzende zeewater en de dijken die dat niet gaan houden en in Mexico over nog heter en droger weer. Hoe dichterbij het komt, hoe meer mensen het zich aantrekken.
2. Gebruik kinderen in voorlichtingscampagnes: zíj moeten straks leven met dat veranderde klimaat. Kinderen zijn jong en kwetsbaar en dat zet aan tot empathische gevoelens, zeggen de psychologen. Dus dat kan helpen de lange termijn iets concreter te maken. Wíj doen niet genoeg tegen klimaatverandering en die arme kinderen, die ons toch niks misdaan hebben, zitten straks met de gevolgen.
3. Haal er experts van buiten bij. Externe adviseurs zijn beter in het langetermijnperspectief dan persoonlijk betrokken mensen, bijvoorbeeld bij het maken van bouwplannen in een stad. Zij zijn doorgaans meer gefocust op de korte termijn: kosten en praktische zaken.
4. Maak er een mondiale wedstrijd van. Als leiders van landen met elkaar onderhandelen staan de ontmoetingen vaak bol van het wantrouwen en rivaliteit en laat men zo weinig mogelijk doorschemeren hoe eerlijk men is. Die competitiesfeer kun je gebruiken, zeggen de psychologen, door bijvoorbeeld een prijs in te stellen voor het schoonste land.
De drie auteurs houden in hun adviezen wel een slag om de arm. ‘Concrete informatie die relevant is voor de lokale situatie kan waarschijnlijk het gedrag van mensen veranderen om klimaatverandering in te perken’. En: ‘Dat experts van buiten uitgaan van de lange termijn kan oplossingen opleveren’. Of: ‘Ranglijsten maken van landen over hun klimaatveranderingsbeleid zou leiders kunnen stimuleren om van klimaatverandering een prioriteit te maken’.
Dat neemt niet weg dat het een nieuwe toevoeging is aan het debat vanuit de wetenschap, hoe je het gedrag van individuele mensen kunt veranderen zodat het de wereld in z’n geheel ten goede komt.
Climate Change: What Psychology Can Offer in Terms of Insights and Solutions, Paul van Lange, Jeff Joireman, Manfred Milinski. Current Directions in Psychological Science, juli 2018.