In een campagnefilmpje van de nieuwe jongerenpartij LEF zit de Amsterdamse lijsttrekker Daniël van Duijn op de bagagedrager bij partijgenoot To Wiersma, die door de Amsterdamse binnenstad fietst. Hij zwaait met een bos bloemen. Het is een verwijzing naar de film Turks Fruit (Paul Verhoeven, 1973), waarvan de muziek ook in het filmpje is te horen.
“De film is uit de tijd van de protestgeneratie, en wij zijn de nieuwe protestgeneratie”, legt Van Duijn uit. “Nooit eerder is er zoveel geprotesteerd als nu. Alleen vorig jaar al was er een klimaatmars, waren er boerenprotesten, de Black Lives Matter-demonstratie, het woonprotest en protesten tegen de coronamaatregelen.”
LEF is een uitgesproken partij die met radicale oplossingen komt, maar Van Duijn weigert “in een bubbel te zitten”. Ook de boerenprotesten en de protesten van de mensen die door de goegemeente “wappies” worden genoemd, zijn volgens hem waardevol. Het gedachtegoed van Wilders en Baudet wijst hij “vanzelfsprekend” af, maar hij ziet dat ook als een spiegel van onze samenleving. Aan vijanddenken doet hij niet, zegt hij.
Van Duijn: “Wat al die protesten van al die verschillende groepen gemeen hebben, is dat de media ze nooit gunstig gezind zijn. Ze zullen ze altijd diskwalificeren, maar ik zie de waarde van het uiten van onvrede, zelfs door complotdenkers.”
Linkse populisten
Van Duijn wil de aanhang van rechtspopulisten niet uitsluiten. Hij herinnert zich een Trump-aanhanger die hij sprak toen hij in de VS hielp bij de campagne van de linkse presidentskandidaat Bernie Sanders. “Die Trump-aanhanger vond Sanders een goede tweede omdat hij de rijken meer belasting wilde laten betalen. Daaraan zie je dat het hem vooral ging om het uiten van zijn onvrede met de huidige situatie.”
De aanhang van Baudet en Wilders is daarmee vergelijkbaar, denkt Van Duijn. “Ondanks de giftige xenofobie van die twee weten ze de onvrede van een groot deel van de Nederlanders aan te boren, en die onvrede is legitiem. Er is een groeiende kloof in de samenleving die steeds complexer en onoverzichtelijker wordt. Dan zoeken mensen naar houvast en vinden die in dit soort figuren.”
‘Jongeren worden echt niet gehoord’
“De echt ongeziene groep van Nederland zijn jongeren. Die vallen overal tussen wal en schip en worden echt niet gehoord. Daarom is het belangrijk meer jongeren naar de stembus te bewegen. Daar is LEF voor bedoeld.”
Het land teruggeven aan de community, dat wil LEF. Met een basisinkomen, het “losmaken” van het vastgoed van beleggers en pandjesbazen, burgerraden, een betere vertegenwoordiging van de jongeren in de politiek, een klimaatpositieve stad, maar ook zaken als legalisatie van softdrugs.
Spijt is onbekend woord
Tien speerpunten heeft hij voor de camera van de Amsterdamse zender AT5 op zijn arm laten tatoeëren. Zal hij daar geen spijt van krijgen wanneer hij, zoals zoveel vertegenwoordigers van de vorige protestgeneratie, de idealen heeft verruild voor een baan en financiële zekerheid? “Spijt komt in mijn woordenboek niet voor”, aldus Van Duijn en wat de protestboomers betreft, hij noemt zijn achternaamgenoot Roel van Duijn, Provo, actievoerder van het eerste uur en grondlegger van de links-activistische Kabouterbeweging, die zijn principes altijd trouw is gebleven.
Wat nu in Nederland voor democratie doorgaat, is volgens van Duijn wat aristocraten er na de Franse Revolutie van hebben gemaakt, “Ze hebben zich het begrip democratie toegeëigend, maar een groot deel van de bevolking is niet vertegenwoordigd, juist het partijstelsel selecteert bij de poort en is in feite ondemocratisch.”
Tien speerpunten heeft hij voor de camera op zijn arm laten tatoeëren
Neem de jongeren. In Amsterdam maken ze bijna 30 procent uit van de totale bevolking van de stad. “Iedereen onder de 18 doet per definitie niet mee omdat die geen stemrecht heeft, en daarnaast worden Amsterdammers onder de 26 niet vertegenwoordigd omdat raadsleden bijna altijd ouder dan hen zijn. Er wordt gewoon voor ze besloten.”
Dat wil Van Duijn veranderen. “Laat jongeren zelf zeggen wat ze willen en op welke manier ze willen bijdragen.” Daarom wil hij een volksvertegenwoordiging zoals de stadsstaat Athene die had in de oudheid, waarbij men burgers door loting aanwijst om mee te praten over het beleid van de stad. Burgerraden die over elk mogelijk onderwerp tijdelijk bijeen worden geroepen.
Medezeggenschap wassen neus
Ook de universiteit zou op die manier moeten worden bestuurd, vindt Van Duijn. “De medezeggenschap is een wassen neus van het college van bestuur, dat zich niks aantrekt van de bezwaren op de werkvloer tegen het internationaliseringsbeleid, de werkdruk en schaalvergroting. De onderwijsinstellingen voeren een regentesk beleid zonder serieuze tegenmacht. Zorg voor een burgerraad van studenten en medewerkers, van hoogleraren tot schoonmakers; iedereen moet aan boord om er samen een mooie universiteit van te maken.”
‘De onderwijsinstellingen voeren een regentesk beleid zonder serieuze tegenmacht’
Ook hier laat Van Duijn zich inspireren door de studenten die eind jaren zestig, beging jaren zeventig de universiteiten bezetten om meer democratie af te dwingen. Aan de VU herdenken ze nu de vijftigste verjaardag van de honderdurenbezetting. “Het zijn altijd jongeren die de boel in beweging zetten.”
Wat kan LEF voor de Amsterdamse studenten betekenen? “Wij pushen voor meer studentenwoningen”, aldus Van Duijn. “Voor hofjes waar studenten samenwonen met ouderen, wij willen een basisinkomen voor iedereen, gratis openbaar vervoer, ook in het weekend en een bruisend nachtleven.”