Miriam is student aan het Amsterdam University College. Haar moeder, een succesvolle bankier, heeft haar laatst voorgesteld aan belangrijke mensen in haar netwerk, in de hoop dat haar dochter in haar voetsporen treedt. Maar wil Miriam dit wel? In de gezondheidszorg kan ze meer voor anderen betekenen. Ze weet het niet. Het wordt haar allemaal te veel, de gespannen relatie met haar moeder, de onzekere toekomst en haar diepe verlangen naar succes.
Miriam wordt opgevoerd in het boek Freedom in quarantine, van Daan van Schalkwijk (ofwel Daniel Bernardus, zijn internationale schrijversnaam). Daarin introduceert de docent gezondheid en welzijn aan het Amsterdam University College het gedachtegoed van de Spaanse filosoof Leonardo Polo (1926-2013) én biedt een vertaling van zijn hoofdwerk Lo Radical y la libertad (2005). Dit toont drie perspectieven op vrijheid: klassiek, christelijk en modern.
Belang van dagindeling
Miriam belichaamt de moderne tijd, waarin mensen zich vrij en gelukkig voelen door datgene wat ze presteren, bereiken, maken. “Alles draait om het resultaat, een hoog cijfer, een publicatie, erkenning, de carrière, succes. Ik zie dat ook bij studenten, ze leggen er hun hele ziel en zaligheid in. Lukt het niet, dan is de teleurstelling groot. Het zou me niet verbazen als de vele angsten en depressieve klachten bij jongeren hiermee te maken hebben.”
‘Je bent niet alleen wat je doet’
Volgens Polo is meer nodig om gelukkig te worden. Van Schalkwijk: “Je bent niet alleen wat je doet. Je zult je tegelijk moeten afvragen, en dat is het christelijke perspectief, wie je bent als persoon. En daarmee ook: voor wie je het allemaal doet. Je leven vormgeven, er iets van maken, je resultaten krijgen pas echt betekenis als je het samen met en voor anderen doet, voor de mensen van wie je houdt. De liefde treedt in het christelijke denken duidelijk op de voorgrond.”
Dan is er nog het klassieke perspectief, wentelend rond de idealen zoals de Grieken die optekenden. Wat is het ware, het goede, het rechtvaardige? “Welke vorm nemen die aan in jouw leven? Dat klinkt hoogdravend, maar als je daarbij stil staat, kan het al snel praktisch worden. Zeker in deze tijd. Je voelt je beperkt in je vrijheid, je bent vaak alleen, balen, maar als je nadenkt over wat waardevol, goed en verstandig voor je is, dan helpt dat. Dan weet je bijvoorbeeld dat je een dagindeling moet maken, op vaste tijden moet opstaan, en niet het online college half vanuit bed volgen. Een stom voorbeeld misschien, maar een goed doordachte dagelijkse structuur houd je wel overeind, zorgt ervoor dat je op koers blijft.”
Hartelijker en meer aandacht voor anderen
De grote kracht van Polo is dat hij de drie perspectieven in elkaar verweeft, waarbij het persoonlijke op de eerste plaats komt. “Dan ontstaat ware vrijheid, waarbij je je als persoon vrij kan geven aan anderen om iets goeds te doen. Kijk naar mensen die zichzelf nu vrijwillig aanmelden om de zorg te ontlasten. Het zijn geen revolutionaire ideeën, maar sta er zelf eens bij stil. Wat vind je nou echt belangrijk in je leven? Waarin kun je als persoon groeien?”
‘Mensen die zich nu vrijwillig aanmelden om de zorg te ontlasten, sta er zelf eens bij stil’
Van Schalkwijk heeft het als een verrijking voor zijn leven ervaren. “Ik stond altijd rationalistisch in het leven, als een echte wetenschapper. De uitdaging lag voor mij in het persoonlijke en relationele. Een goede band met de mensen om mij heen vond ik in theorie belangrijk, maar in het leven van alledag voelde ik dat niet goed aan. Op dat vlak ben ik gegroeid. Ik heb meer aandacht voor anderen, en ben ook hartelijker. Het kan nog steeds beter hoor, maar ik heb wel stappen vooruit gezet.”
Modern, christelijk en klassiek
Miriam duikt niet alleen op in Freedom in quarantine, maar speelt ook een van de drie hoofdrollen in Win Win Win, een roman van Van Schalkwijk, Lans Bovenberg en Manon Blanke – volgend jaar januari in de winkel. “De drie karakters staan voor de drie perspectieven van Polo. De personages kunnen niet altijd goed met elkaar opschieten, net zoals de moderne, christelijke en klassieke ideeën onderling botsen en schuren.”
‘We hebben moeite om ons klakkeloos te voegen naar voorgekookte universele deugden’
Vooral voor de Griekse idealen zijn we tegenwoordig allergisch geworden, zegt Van Schalkwijk. “We hebben moeite om ons klakkeloos te voegen naar voorgekookte universele deugden die voor iedereen belangrijk zouden zijn. Dat gaat voorbij aan de opdracht om je leven zelf vorm te geven. We drukken onszelf uit in de dingen die we doen, in ons werk. Die creativiteit is essentieel. Aan de andere kant is het voor iedereen goed om, zoals de Grieken benadrukten, je verstand goed te gebruiken in je leven. Dat kan echt geen kwaad.”
‘Freedom in Quarantine’ is verkrijgbaar via www.danielbernardus.com