Docent human resources management Kilian Wawoe heeft grootse plannen voor het nieuwe semester. Van zijn faculteit Gedrags- en Bewegingswetenschappen heeft hij gehoord dat er het eerste semester van het nieuwe collegejaar alleen nog maar online college wordt gegeven (dat blijkt een door de faculteit veroorzaakt misverstand, blijkt later) en nu wil hij een experiment gaan uitvoeren.
“Ik ben ook docent aan de Taras Shevchenko Universiteit in Kiev”, vertelt hij. “En daarom wil ik volgend jaar, vanuit mijn huis, aan beide universiteiten tegelijk mijn colleges gaan geven.”
Wawoe ziet potentie in het online onderwijs voor de VU. “Van alle organisaties waarvoor ik werk heeft de VU zich veruit het best aangepast aan de coronacrisis”, zegt hij. Wawoe, die tien jaar geleden veel media-aandacht trok met zijn boek Bonus, een kritiek op de financiële wereld, verdeelt zijn tijd tussen de VU en diverse andere organisaties, als adviseur op het gebied van personeelszaken.
Studenten en medewerkers van de VU zijn volgens hem erg flexibel. “Ze zijn ook heel wijs en vaardig op digitaal gebied. Het is goed dat ze nu, met de omschakeling vanwege corona naar het digitale onderwijs, eindelijk echt in de 21ste eeuw zijn beland.”
‘De VU heeft van tevoren een zak geld waarmee het onderwijs en onderzoek kan betalen’
Die flexibiliteit ziet Wawoe veel minder in het bedrijfsleven. “Al zijn daar natuurlijk ook verschillen. Je hebt bijvoorbeeld restaurants die heel inventief zijn en diners verzorgen die je thuis zelf kunt afmaken. Restaurants waarvoor alles ophoudt als de gasten niet meer naar ze toekomen, raken in moeilijkheden. Innovatie is in het bedrijfsleven toch vaak de achilleshiel.”
Geld raakt op
Een groot verschil tussen de VU en het bedrijfsleven is volgens Wawoe het verdienmodel. “De VU heeft van tevoren een zak geld waarmee het onderwijs en onderzoek kan betalen. Commerciële bedrijven moeten eerst prestaties leveren voordat het geld binnenkomt. Als je dan van de ene op de andere dag moet ophouden met wat je doet, raakt ook meteen het geld op.”
“Het enige waarop de VU nog geen goed antwoord heeft gevonden, is het probleem van het grootschalige tentamen”, vindt Wawoe. “Ik heb veel moeite met proctoring, het online surveilleren door commerciële bedrijven, dat een grote inbreuk is op de privacy van studenten.” Wawoe is niet de enige die daar problemen mee heeft. Veel studenten en docenten protesteren tegen proctoring.
Maar Wawoe wil “één hartekreet kwijt”, zegt hij. “We hebben niks geleerd als we straks, na de crisis, allemaal weer in de file staan om op ons werk te komen. Dit is dé kans om een nieuw onderwijsmodel te implementeren, waar onderwijs op afstand vast onderdeel van is.
‘Een certificaat van iemand die ook werkzaam is aan de VU, is tevens een bewijs van integriteit’
Wawoe denkt verder dan af en toe een online cursus. “In wezen is de universiteit in de vijfhonderd jaar dat ze bestaat, niet echt veranderd. Het komt erop neer dat ik een praatje houd en de studenten dat opschrijven. Waarom zou dat niet online kunnen? Ik heb een Turkse student die door de corona terug is gegaan naar haar land, en die ik nu op afstand begeleid. En als ik er één begeleid, kan ik er ook vijftig op deze manier begeleiden. En als ik vanuit mijn huis op twee universiteiten tegelijk college kan geven, kan dat ook op drie universiteiten, of op vijf, of op tien.”
VU-diploma is meer waard
“Waarom zouden er niet veel meer studenten aan de VU kunnen studeren zonder dat ze naar Nederland hoeven te komen, of misschien twee of drie keer per jaar, bijvoorbeeld voor een stage. Een VU-diploma is veel meer waard dan het diploma van universiteiten in veel andere landen.”
Zijn studenten in Kiev staan in de rij voor zijn colleges, zegt hij. “Ik vroeg me af: waarom willen ze deze cursus zo graag bij mij volgen? Toen bleek dat het ze ging om het feit dat ik ook aan de VU ben verbonden. In Oekraïne kun je alles kopen, ook je diploma. Maar een certificaat van iemand die ook werkzaam is aan de VU, is tevens een bewijs van integriteit, want ik ben niet te koop. Toekomstige werkgevers weten dus dat dit specifieke certificaat garant staat voor echte kennis en vaardigheden.”
‘Als ik één student online begeleid, kan ik er ook vijftig op deze manier begeleiden’
Bagatelliseert Wawoe nu niet het belang van de academische leeromgeving die een fysieke campus vormt, waar studenten met elkaar en met hun docenten ideeën uitwisselen tussen de colleges door? Hij denkt zelf dat dat meevalt. “Ik geef colleges voor zalen met 550 man. Hoeveel interactie is dan echt mogelijk?”
Man met de hamer
Een dergelijke omslag is ook nodig, denkt Wawoe. “De meeste VU-medewerkers hoeven niet meteen bang te zijn dat ze hun baan gaan verliezen door de coronacrisis. De klap komt pas over een paar jaar. Maar dat de klap komt, is zeker. Eén van de grootste kostenposten is onderwijs en als je gaat bezuinigen, ontkom je niet aan onderwijs. Korten op kunstsubsidies zet geen zoden aan de dijk, dus de man met de hamer zal straks onder andere bij de universiteiten staan.”
“Daarom”, zegt Wawoe, “moet de VU gaan nadenken over nieuwe verdienmodellen en ook dan biedt het digitale onderwijs veel kansen.”