De Ghanese politieman Jones Blantari heeft aan zijn riem, behalve een pistool, een wapenstok, handboeien enzovoort, een buideltje vol condooms. Hij haalde er een condoom uit om te laten zien op de persconferentie aan het begin van het internationale, driedaagse congres, vanaf vandaag aan de VU, over de rol van de politie in de bestrijding van HIV.
Een Pakistaanse politieman stond op en zei dat het in zijn land ondenkbaar is dat de politie condooms uitdeelt aan sekswerkers. Ook de Vietnamese politieman Lam Tien Dung ziet de politie in zijn land geen condooms uitdelen. “De Vietnamese opvatting is toch dat de politie wetshandhaver is en geen sociaal werker.”
Pragmatische benadering
“Hoe breng je het uitdelen van condooms aan sekswerkers in overeenstemming met de wet?”, wilde iemand uit Swasiland weten.
“Luister, als je gaat zitten wachten tot de wet verandert, gaat er niks gebeuren”, antwoordde Blantari. “Politici moeten aan hun kiezers denken. Op het moment dat een politicus aankondigt prostitutie of homoseksualiteit te decriminaliseren, kan hij naar zijn zetel fluiten.”
Blantari is van de pragmatische benadering: “Als je ervoor zorgt dat sekswerkers niet ook nog op allerlei ander gebied de wet overtreden, voorkom je maatschappelijke onrust en kun je nuttig werk doen.”
Psychische problemen
“De politie zou niet moeten worden beoordeeld aan de hand van het aantal mensen dat ze in de gevangenis zet”, zei de Amerikaan Jim Pugel. “Ze zijn er voor het welzijn van de gemeenschap. De manier waarop ze dat dienen, mag dan verschillen in Vietnam, Bangladesh of Pakistan, de principes erachter zijn dezelfde.”
“In de moderne maatschappij moet de politie samenwerken met professionals in de gezondheids- en welzijnszorg op straat”, zei Pieter-Jaap Aalbersberg van de Amsterdamse politie. “Daarbij moet ook erkend worden dat veel problemen te maken hebben met de volksgezondheid. Criminaliteit onder jongeren, bijvoorbeeld, heeft vaak een achtergrond van psychische problemen.”
Uitvoeren van de wet
“Die jongeren horen dus niet zozeer in het strafrechtelijk systeem”, aldus Aalbersberg, “waar je moeilijk weer uitkomt als je daar éénmaal in zit. Het kost de samenleving ook nog eens veel geld. Ze zijn meer geholpen door de welzijnszorg. De rol van de politie is dan vaak het uitvoeren van de wet, zodat jeugdwerkers en gezondheidswerkers hun werk kunnen doen.”
Volgens Nick Croft, verbonden aan de Universiteit van Melbourne en voorzitter van het congres, is de politie nooit alleen maar wetshandhaver geweest, en heeft ze altijd samengewerkt met de gezondheidszorg.
“Toen bromfietsers in Vietnam verplicht een helm moesten dragen, was het de politie die die regel ging handhaven. Met welk ander doel was dat dan de publieke gezondheidszorg?”