Onafhankelijke journalistiek over de Vrije Universiteit Amsterdam | Sinds 1953
13 juli 2024

Studentenleven
& Maatschappij

Demonstrant schreeuwt tegen burgemeester Halsema. Science Park. Screenshot uit Twitter-filmpje van Parool-journalist Raounak Khaddari.

Richtlijnen demonstraties hebben ‘chilling effect’, zegt Jonge Akademie

Je mag niet zomaar demonstreren op de campus, blijkt uit een speciale richtlijn van de universiteiten. Maar zo’n beperking van het demonstratierecht kan het debat smoren, meent De Jonge Akademie.

De Jonge Akademie, een genootschap van topwetenschappers gelieerd aan de KNAW, hekelt op haar website de richtlijn voor demonstraties die bestuurders van universiteiten eenzijdig hebben afgekondigd. Deze richtlijn zou “een chilling effect” hebben, oftewel mensen bang maken om zich uit te spreken.

“Als studenten bijvoorbeeld een demonstratie vooraf moeten aanmelden en erop moeten toezien dat anderen geen strafbare feiten plegen, kunnen ze zich zorgen maken over de gevolgen van hun deelname”, zegt Eddie Brummelman, voorzitter van De Jonge Akademie en universitair hoofddocent pedagogiek aan de Universiteit van Amsterdam. “Hierdoor verlies je redelijke stemmen.”

Sterker nog, volgens het statement “ondermijnen” bestuurders met hun richtlijn de geest van universiteiten, die een vrijplaats voor discussie en debat moeten zijn. Ze zouden anders tegen demonstraties aan moeten kijken, vindt De Jonge Akademie.

Want van demonstraties kun je leren: “Protest, inclusief burgerlijke ongehoorzaamheid, is een vorm van openbaar doceren en leren, die alle betrokkenen – inclusief bestuurders – ertoe dwingt om zich te verdiepen in het perspectief en de argumenten van de ander.”

Barricades

Het roept wel vragen op. De recente golf aan demonstraties begon aan de Universiteit van Amsterdam, waar barricades werden opgeworpen en vernielingen werden aangericht. Was dat dan een vorm van onderwijs en zo ja, was het ingrijpen van de mobiele eenheid dan óók een vorm van onderwijs?

Natuurlijk keurt het genootschap geweld af, zegt Brummelman. Daar gaat het volgens hem niet om. Wat er precies wel of niet mag tijdens demonstraties, wil hij niet in zijn algemeenheid bespreken: “Dat is niet aan ons. Het verschilt per geval en dat is nu juist het punt: je kunt geen algemene lijnen trekken.”

Hij benadrukt vooral dat de demonstratievrijheid steeds zoveel mogelijk beschermd moet worden, in samenspraak met de universitaire gemeenschap. Daarom moeten bestuurders terughoudend zijn bij het inschakelen van politie bij vreedzame protesten, zoals in het statement staat.

Het is een dunne lijn. Kennelijk halen bestuurders nu te snel de politie erbij, maar voorbeelden geeft Brummelman niet. Politieoptreden is niet helemaal taboe: er mag volgens De Jonge Akademie wel worden ingegrepen als er vernielingen plaatsvinden of als de volksgezondheid in gevaar komt.

Gezamenlijk

De kritiek richt zich vooral op de repressieve kant van de richtlijn. “Ook als deze richtlijn goed bedoeld is en ogenschijnlijk redelijk klinkt, vinden we dat hij schadelijke effecten heeft”, zegt Brummelman.

De richtlijn ondermijnt de universiteit als vrijplaats van debat en wakkert wij-zij-denken aan, is zijn stelling. “De bestuurders plaatsen zichzelf tegenover medewerkers en studenten, maar de universiteit is van iedereen. We zijn gezamenlijk verantwoordelijk.”

Gemaskerd

Hij noemt ook het verbod op gemaskerd demonstreren als voorbeeld. “Als studenten of medewerkers openlijk meedoen aan een protest, dan kunnen ze zich zorgen maken hoe ze beoordeeld worden in hun studie of op hun werkplek. Misschien worden ze bang om hun mening te uiten op zulke momenten.”

Een vervolgvraag zou kunnen zijn of je ook tijdens open debatten over gevoelige kwesties gemaskerd kunt aanschuiven. Zo concreet wordt het niet, De Jonge Akademie wil geen eigen richtlijn opstellen.

“Universiteiten hebben als institutioneel doel om proeftuinen van ideeën te zijn”, staat op de website. “Het zijn plaatsen waar ruimte is voor debat en beredeneerd verschil van mening, juist over controversiële en omstreden kwesties, zoals de huidige oorlog in Gaza.” Daar horen demonstraties bij, menen de onderzoekers, dus zou je zo min mogelijk moeten doen om die tegen te houden.

Sociale veiligheid

Kunnen demonstraties botsen met de sociale veiligheid? Brummelman: “Natuurlijk is dat mogelijk, maar het beperken en belemmeren van demonstraties kan de sociale veiligheid óók in gevaar brengen. We hopen vooral dat we met elkaar een goede omgeving kunnen creëren waarin we proberen de standpunten van anderen te begrijpen.”

En mogen activisten gebouwen bezetten? De Jonge Akademie kan dit niet bepalen. “Vreedzaam demonstreren is in principe toegestaan, al is dat recht niet absoluut”, aldus Brummelman.

Wat dan uiteindelijk het verschil is tussen de standpunten van De Jonge Akademie en de onderwijsbestuurders? “De universiteiten leggen beperkingen op, terwijl De Jonge Akademie universiteiten juist aanmoedigt om met studenten en medewerkers in gesprek te gaan over hoe vreedzame demonstraties kunnen worden gefaciliteerd”, zegt Brummelman.

8 reacties

  1. Gisteravond ging het weer eens flink mis op de UvA, dit keer op het Sciencepark, vlak bij het AUC. De nieuwe richtlijnen zijn helaas bittere noodzaak.

    Eerder op de avond sprak Mohammed Khatib de demonstranten toe. Hij is de Europese coordinator van het in Duitsland verboden Samidoun. Die organisatie werd in 2012 opgericht door leden van de Marxistische terreurorganisatie PFLP. Khatib verheerlijkt de aanslag van 7 oktober en is fondsenwerver voor Hamas.

    Darya Safai, in Iran geboren kamerlid in België schreef in maart op X:
    “For months Mohammed Khatib has been organizing demonstrations and creating NGOs to raise money for Hamas. He does all this under the guise of “for the Palestinians” when in reality it goes to Hamas. Mohammed Khatib is a Palestinian political refugee residing in Belgium. It’s unbelievable that such terrorists get protection in Europe.”

    • Dit heeft niets te maken met wat de jonge academie aanvoert, behalve angst zaaien. Protesten werden ook georganiseerd door Hitlers bruinhemden. Maar het eerste wat hij deed was protesten verbieden. Waarom? Omdat ze de democratie beschermen

    • Op anderhalve meter van de burgemeester zien we iemand verkleed als Hamas militant en het Sciencepark was gisteravond voor even omgedoopt tot “Walid Daqqa Campus”, vernoemd naar een PFLP terrorist die onlangs stierf in de gevangenis.

      Het wordt steeds duidelijker waar de sympathieën van deze lieden liggen.

  2. Daden hebben gevolgen: dat leren hoort bij volwassen worden:
    “Hij noemt ook het verbod op gemaskerd demonstreren als voorbeeld. “Als studenten of medewerkers openlijk meedoen aan een protest, dan kunnen ze zich zorgen maken hoe ze beoordeeld worden in hun studie of op hun werkplek. Misschien worden ze bang om hun mening te uiten op zulke momenten.”
    Wees een kerel en laat je kop zien.

    Keer het om: hoe bedreigend is het als een bende gemakserde lui de meest vreselijke dingen loopt te scanderen? (ontken het maare niet, want het is zo)

    • Ongemaskerde mensen kunnen ook erg intimiderend zijn. Ik had een professor die haar klauwen in me zette en ik kon niet van haar afkomen. Ze kende geen grenzen. Ze wilde een vriendin zijn, maar gebruikte alleen mensen om haar heen. Uiteindelijk moest ik bukken en me verstoppen om haar af te schudden. Maskeren zou een opluchting zijn geweest. Sommige mensen zijn bedreigender als ze zich achter hun titel op de universiteit verschuilen.

  3. Jonge Akademie is dit nou een wetenschapelijk advies of een mening ?

    Even een casus: draagt een leus als ‘Abu Obeida make us proud, put another setler in the ground’ ook bij aan de universiteit als vrijplaats van debat ? Deze leus werd maandagavond op een UvA gebouw geklad. Even voor de duidelijkheid Abu Obeida is een leider/woordvoerder van de Al Quassam brigade, u weet wel van de moord en verkrachtpartij op 7 oktober.

    Het wordt tijd dat docenten eens verantwoordelijkheid nemen en beseffen dat deze ‘demonstraties’ volkomen geradicaliseerd zijn en heel ernsitgee gevolgen kunnen hebben. Voor groepen die het niet eens zijn met deze radikalen en zeker voor joden en mensen met een Israelische achtergrond. Waar is hun recht op inclusie en sociale veiligheid ? En zeker ook voor de vrijheid van meningsuiting. Het ‘chilling effect’ gaat juist uit van de gemaskerden en schreeuwers die roepen dat als je het niet met ze eens bent medeplichtig ben aan genocide een massamoord. Hoezo samenspraak ? Dat deze mensen voortdurend worden goedgepraat door docenten is zeker niet wetenschapelijk te onderbouwen.

    • Maskers zijn een excuus voor jou. We waren allemaal gemaskerd tijdens Covid. Toen was je niet zo bang. Ja, mensen maskeren zichzelf als ze bang zijn voor vergelding. We hebben al gehoord van zakenmensen dat ze niemand meer aannemen als ze protesteren. Dat is jouw schuld. Je wilt gewoon dat mensen ontmaskerd worden zodat je ze kunt intimideren. Stap er overheen en praat over waar ze tegen protesteren. Moord.

Reageren?

Houd je bij het onderwerp, en toon respect: commerciële uitingen, smaad, schelden en discrimineren zijn niet toegestaan. Reacties met url’s erin worden vaak aangezien voor spam en dan verwijderd. De redactie gaat niet in discussie over verwijderde reacties.

Velden met een * zijn verplicht
** je e-mailadres wordt niet gepubliceerd en delen we niet met derden. We gebruiken het alleen als we contact met je zouden willen opnemen over je reactie. Zie ook ons privacybeleid.