Het is de bewindslieden van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap niet gelukt om structureel 340 miljoen euro te bezuinigen. Ze willen het gat in de begroting van 2013 met meevallers uit de studiefinanciering dichten.
In het zogeheten Lenteakkoord spraken VVD, CDA, ChristenUnie, GroenLinks en D66 samen af dat alle ministeries moeten bezuinigen, ook het ministerie van OCW. Waar het geld vandaan moet komen, stond er niet bij.
Deze zomer liet staatssecretaris Zijlstra al weten dat het hem niet lukte om de bezuiniging op korte termijn in te vullen. “Daar hebben we dus al een vuiltje, maar dat wist iedereen”, zei hij tegen de Tweede Kamer.
Het ministerie heeft iets bedacht. Het betaalt nu alvast 175 miljoen voor de ov-studentenkaart van 2013. Dan komt dat bedrag in de boeken van 2012 terecht en hoeft het ministerie in 2013 minder uit te geven. Geen echte bezuiniging, maar een verschuiving.
Verder gebruiken Zijlstra en Van Bijsterveldt een ‘restant van de meevaller bij de raming leerlingen- en studentenontwikkeling en de raming studiefinanciering’. Het ministerie houdt geld over omdat er minder leerlingen en studenten zijn dan verwacht. Ook blijkt de studiefinanciering minder duur. Dat levert alles bij elkaar 158,5 miljoen op. Voor het tekort in de jaren na 2013 moet het komende kabinet een oplossing vinden.
Het werd de bewindslieden niet makkelijk gemaakt, want het Lenteakkoord draaide enkele eerdere bezuinigingen terug, bijvoorbeeld op ‘passend onderwijs’. Ook wilden de partijen juist investeren in de kwaliteit van leraren en onderwijs: daar moest in totaal 105 miljoen euro naartoe.
Dat laatste is gebeurd. Van dit bedrag komt twintig miljoen euro beschikbaar voor het hoger onderwijs, blijkt vandaag uit de rijksbegroting. Daarmee kunnen onder andere zevenhonderd hbo-docenten extra een lerarenbeurs kunnen aanvragen voor een bachelor- of masteropleiding.
De beurzen zijn populair, ook in het primair en voortgezet onderwijs. Het budget was dit jaar veertig miljoen euro in totaal en zou al hoger worden. Deze investering komt erbovenop.
De langstudeerboete is niet van tafel en staat nog gewoon in de begroting. Staatssecretaris Zijlstra liet al eerder weten dat deze maatregel voorlopig blijft bestaan tot er een alternatief is. De invoering van een leenstelsel zou nog zeker twee jaar duren en pas geld opleveren wanneer studenten hun studieschuld gaan aflossen.