Even het goede nieuws: als je dit artikel leest, ben je slim genoeg om de universiteit te halen. Wat je cijferlijst ook zegt. “Het is een kwestie van selectie”, zegt Mirjam Pol, auteur van onder meer Nog slimmer. “Als je op de universiteit zit, heb je de voorselectie gehaald. Je bent dus slim en gemotiveerd genoeg.”
Het is een boodschap die Pol regelmatig herhaalt tegen studenten geneeskunde die ze als studieadviseur ziet. “Soms zie je echt die schouders van opluchting omlaag gaan. Dan hebben ze slechte cijfers en hebben ze zichzelf verteld dat ze te dom voor hun studie zijn.” Maar wie slechte studieresultaten heeft, heeft geen hersentransplantatie nodig, maar wel iets anders.
Plannen en focussen
Rutger Kappe, lector studiesucces bij hogeschool Inholland en studentbegeleider bij de faculteit Gedrags- en Bewegingswetenschappen, weet precies wat studenten nodig hebben om goede cijfers te halen. In 2011 promoveerde hij op een onderzoek naar de belangrijkste factoren voor studiesucces. De beste voorspeller van dat succes is niet de vraag hoe slim, maar hoe consciëntieus de student is. Kappe: “Het gaat erom hoe planmatig en georganiseerd iemand is. Of iemand kan focussen en een doel heeft.” Consciëntieus zijn, is voor studiesucces vijf keer meer van belang dan hoge intelligentie. “Als jij harder werkt, zul je betere cijfers halen dan een slimmerik die weinig doet.”
Hij komt ze vaak tegen: studenten die makkelijk het vwo haalden en nu denken dat ze tijdens hun studie op dezelfde manier verder kunnen studeren. Kappe: “Op de universiteit kun je niet meer op het laatste moment alles even doorlezen. Daar red je het niet mee. Studenten die hard hebben moeten werken om het vwo te halen, doen het in het eerste studiejaar zeker niet minder goed. Die gaan gewoon door met hard werken.”
Fouten maken mag
Hoe studenten denken over zichzelf en hun studieresultaten heeft ook invloed op hun studiesucces. Studieaviseur Pol legt uit dat er verschillende manieren zijn om naar succes en falen te kijken. “Mensen met een statische mindset denken dat je slim bent of niet. Ze laten hun zelfbeeld afhangen van hun studieresultaten. Bij een goed cijfer gaat hun zelfwaardering omhoog, bij lage cijfers omlaag. Op die manier is je zelfbeeld heel kwetsbaar, dat is verdrietig.”
Het kwalijke effect daarvan is dat studenten met zo’n statische mindset bij slechte cijfers in de stress schieten. “En al die stress kost heel wat werkgeheugen in je brein. Daardoor heb je minder energie en vermogen om stof op te nemen.” Wat weer tot een neerwaartse spiraal leidt.
“Mensen met een minder statische mindset weten dat fouten maken mag. Hun hele zelfvertrouwen hangt niet van wat cijfers af. Halen ze een onvoldoende, dan onderzoeken ze wat ze de volgende keer beter kunnen doen.” In haar boek Studeren zonder stress legt zij uit hoe studenten positiever naar zichzelf kunnen kijken en zo betere resultaten kunnen halen.
Vraag hulp
Plannen, doelen stellen en alle lijstjes afvinken klinkt zo leuk. Maar wat nou als je toevallig een ontzettende chaoot bent? “Rond je twintigste jaar ligt je persoonlijkheid grotendeels vast”, zegt Kappe. “Als je heel ongeorganiseerd bent, dan leer je dat niet met één cursus aan. En waarschijnlijk vind je het dan ook niet heel erg leuk om dat te leren. Hoe moeilijker je dat vindt, hoe eerder je daarmee aan de slag moet.” Gelukkig biedt de universiteit een heel arsenaal aan hulpbronnen. “Als je weet dat dit voor jou een punt is, maak daar dan gebruik van.”
Tips om slimmer te studeren
• Ga naar álle colleges. Sorry, sorry, eerst even deze erg voor de hand liggende tip, maar studenten die dat doen, halen hogere cijfers. Het is een makkelijke manier om geregeld met je studie bezig te zijn.
• Stel per vak kleine doelen en maak planningen. Op maandag naar college gaan en op dinsdag een samenvatting maken, zijn overzichtelijke doelen. Iets afvinken op je takenlijst geeft een goed gevoel.
• Overhoor jezelf. Heb je twintig minuten gestudeerd, herhaal dan – uit je hoofd – in één minuut hardop wat je net geleerd hebt. Als je niet hardop kunt uitleggen wat je gelezen hebt, zit de stof er niet goed in. Doe hetzelfde aan het eind van de leerdag voor de kennis van die dag. En eens per week voor de hele week.
• Neem een pauze. Of twee. Wie urenlang achter elkaar studeert, neemt de stof niet meer goed op. Elk uur even iets anders doen, houd je fris. Sowieso is het verstandig om ook in tentamenweken vrije tijd in te plannen. Om zonder schuldgevoel te Netflixen of met vrienden af te spreken. Bijkomen is nodig om weer met nieuwe energie te studeren.
• Raadpleeg je studieadviseur. Ouders die in scheiding liggen, familieleden die ernstig ziek zijn of een depressie die jijzelf voelt aankomen. Het zijn allemaal goede redenen om het tijdelijk even rustig aan te doen. Hoe beter jij je voelt, hoe beter je resultaten zullen zijn. Moet je er echt even uit, overleg dan met je studieadviseur hoe je dat het beste kunt aanpakken.
• Maak je niet druk over een motivatiedip. Studenten die elke dag gepassioneerd naar de universiteit gaan, bestaan niet. Met goed plannen en alles bijhouden, haal je je vakken ook zonder wildenthousiast te zijn.
• Werk niet te veel naast je studie. Studenten met een bijbaantje plannen beter en zijn efficiënter. Maar wie meer dan 12-15 uur per week aan een bijbaan besteedt, loopt sneller studievertraging op.
• Maak planningen, mindmappen en samenvattingen. Sommige studenten komen per ongeluk zonder studievaardigheden op de universiteit terecht. De centrale studentbegeleiding organiseert meerdere malen per jaar cursussen voor een vriendelijk prijsje. Daarnaast bieden ze groepsbegeleiding aan studenten die vastlopen in hun studie. Studenten kunnen via Students-4-Students@VU een studiemaatje of studiegroepen vinden. Meer informatie staat op VUnet.