“De wereld ziet mij als vrouw. Dat vind ik behoorlijk vervelend, omdat ik mezelf niet als vrouw zie, maar gewoon als Dido. Maar zolang de meeste mensen op een binaire manier kijken, ben je of man of vrouw.” Toen Drachman nog testosteron smeerde, werd die vaker als jongen gezien. Dat had onder meer met diens lagere stem te maken. Toch twijfelt die of die het weer wil gaan smeren. “Eigenlijk voel ik me op dit moment best goed over mezelf.”
Ad Valvas-illustrator Dido Drachman (32) is non-binair. Afgelopen voorjaar onderging die een mastectomie, een operatie waarbij diens borsten werden weggehaald. En sindsdien voelt Dido zich, eindelijk, prettig in diens eigen lichaam.
‘Het liefst zou ik een feminiene man zijn’
Het hebben van borsten was een ding voor Drachman. “Ik heb ze nooit gewild. Dat ze mijn armen raakten als ik voorover zat, vond ik heel vervelend. Dat andere mensen ze zagen ook al probeerde ik ze zo strak mogelijk tegen mijn lichaam te binden, dat anderen mijn lichaam zelfs mooi vonden vanwege die vrouwelijke vormen; ik voelde me daar zeer ongemakkelijk over.”
Illustrator Dido Drachman
In Drachmans werk komt genderidentiteit voor als thema, zij het meestal impliciet, zoals in de afbeelding van Christus bij een column van Wout van Zaale in Ad Valvas. Christus heeft wonden van een borstoperatie, maar dit is zo subtiel gedaan dat het de meeste lezers waarschijnlijk ontgaan is.
In 2020 verscheen Drachmans’ graphic novel Zwanendrifters. Verder maakte die onder meer werk voor een boek over de Indonesische onafhankelijkheid, voor de tentoonstelling Leven met oorlog en die illustreerde het Handboek Wijnverleider van Nicolaas Klei.
Sinds de operatie zijn die gevoelens weg. “Eindelijk heb ik een lichaam dat past bij hoe ik mezelf zie. Ik ben tevreden zo. Ik hoef geen gespierde man te zijn, het liefst zit ik een beetje tussen mannelijk en vrouwelijk in.”
“Ik voel me genderfluïde, niet genderloos: de ene dag ben ik wat meer vrouw, de andere dag wat meer man. Een feminiene man zou ik het liefst zijn. Genderklinieken zijn daar niet op ingesteld.”
Rouwproces
Toen Drachman in 2020 uit de kast kwam als non-binair was Dido vooral bang om diens moeder te kwetsen. “Ik ben opgegroeid tussen de vrouwen: tantes, buurvrouwen, mijn eigenzinnige moeder, die beeldhouwer is en feminist. Van haar heb ik geleerd dat vrouwen voor hun rechten moeten vechten, dat ze hun kansen moeten grijpen. Dat ik mezelf geen vrouw voel, heb ik lange tijd zelf gevoeld als een gebrek aan solidariteit, als afhaken in die grotere strijd die ik evenwel nog steeds ondersteun.” Dat Drachman enig kind was en diens moeder die altijd had gezegd hoe blij ze was met een dochter, hielp daarbij niet.
‘Je ouders moeten afscheid nemen van de dochter die ze tot dan toe hebben gehad’
In een gespreksgroep met andere queers had Drachman geleerd dat als ouders niet uitgesproken tegen geslachtsveranderingen zijn, ze het uiteindelijk zullen accepteren, maar dat het vaak wel even tijd kost. “Zie het als een rouwproces”, legt Drachman uit, “je ouders moeten afscheid nemen van de dochter die ze tot dan toe hebben gehad. Ze krijgen er een ander kind voor terug en het kost even tijd om dat te verwerken.”
Toen diens moeder zei dat ze trots was op een oud-klasgenoot van Drachman die een geslachtstransitie had ondergaan, vroeg Drachman: “Hoe zou je het vinden als ik zo was?” Diens moeder reageerde amper. Een aantal keren bracht Drachman het onderwerp in algemene termen ter sprake voordat die het direct durfde te zeggen.
Genderneutrale voornaamwoorden
Veel non-binaire personen willen liever niet met hij of zij aangeduid worden, maar met andere – genderneutrale – voornaamwoorden. Daar zijn nog geen definitief ingeburgerde woorden voor, maar de opties die het vaakst gebruikt worden, zijn die, diegene en hen, met als bezittelijk voornaamwoord bijvoorbeeld diens of hun.
Toen Drachman eindelijk direct zei dat die non-binair is, reageerde diens moeder bezorgd en angstig. “Zelf weet ze dat niet meer”, zegt Drachman, “nu zegt ze dat ze altijd al trots op me is geweest om wie ik ben.”
‘Ik dacht dat hij van mij hield vanwege de persoon die ik ben’
Drachmans vader reageerde daarentegen een tikkie nonchalant: “O, oké, dat zie ik wel”, zei hij, om vervolgens door te gaan op een ander onderwerp, maar er af en toe op terug te komen met vragen over genderidentiteit. “Het is zijn manier om me te laten weten dat ik niks fout kan doen”, zegt Drachman.
Drachmans’ toenmalige vriend had er meer moeite mee. Hoewel hij altijd zei dat Drachman de liefde van zijn leven was, kon hij diens non-binaire identiteit niet echt accepteren. “Dat vind ik nog steeds pijnlijk, ik dacht dat hij van me hield vanwege de persoon die ik ben.”
Gothic Lolita
“Wanneer kies je of je later man of vrouw wordt?” vroeg Drachman als driejarige aan diens moeder. Drachman werd als kind vaak voor een jongetje gehouden. Dido had een bos krullen en hield van in bomen klimmen. Jurkjes bleven nooit lang goed. Toen die klein was, was dat geen probleem, maar op de basisschool begon het te schuren.
Toen de juf van groep drie vond dat Drachman wel erg druk was voor een meisje, keerde die zich meer naar binnen. “Ik ben een perfectionist en een pleaser. Ik ging heel erg mijn best doen om me te gedragen zoals van me werd verwacht.”
‘Mijn uiterlijk was een masker’
Sinds diens puberteit werd Drachman steeds ongelukkiger met diens lichaam dat zich tot vrouw ontwikkelde. Toen Drachman zei dat die niet blij was met diens rondingen, dacht diens moeder, die in de mode heeft gewerkt, aan anorexia. En als jonge twintiger werd Dido gediagnosticeerd met allerlei labels: depressie, adhd, borderline.
Drachman kleedde zich doordeweeks als punker en in het weekend als Gothic Lolita, een extreem popperige kledingstijl die vooral in Japan populair is. “Mijn uiterlijk was een masker”, zegt Drachman nu, “als je er extreem uitziet, houdt dat mensen op afstand. Je krijgt geen aandacht van mannen, want die vinden je te raar. Dat was precies wat ik wilde. Bovendien ben je als Gothic Lolita van top tot teen bedekt, dus dan hoefde ik mijn lichaam, waar ik me zo ongemakkelijk over voelde, niet aan de wereld te laten zien.”
Paniek
Wat er aan de hand was, wist Drachman zelf ook niet. “Ik voelde me anders dan anderen, maar verder had ik er geen woorden voor.” Drachman heeft altijd veel getekend en gelezen. Vanaf de puberteit trok die zich meer en meer terug in diens fantasiewereld. Daar ontstond diens eerste artistieke werk.
Toen Drachman op diens 24ste naar Brussel verhuisde om daar een kunstopleiding te doen, ging het steeds slechter. “Ik kon steeds slechter verbinding maken met mijn eigen lichaam, ik ervoer een enorme afstand tot mezelf. Als ik langs een raam of een spiegel liep en ik mezelf bij toeval zag, kreeg ik soms een paniekaanval.” Uiteindelijk zocht Drachman hulp bij een studentenpsycholoog.
Ondertussen was diens beste vriend naar Londen verhuisd en vertelde via internet over diens geworstel met diens genderidentiteit. Drachman herkende veel en dat zette die aan het denken.
De Belgische psycholoog, die Drachman trouwens gratis hielp vanwege verzekeringsgedoe, hielp Drachman diens grootste verwarring te ontrafelen. Langzaam besefte Drachman dat die non-binair was en dat dat weleens de oorzaak kon zijn van veel van diens problemen.
‘Het lijkt wel of er een week per maand een andere persoon in mij woont’
Drachman begon testosteron te smeren. Dido’s haargroei en stem veranderden, maar de grootste verandering zat in hoe die zich voelde: “Gewoonlijk trek ik me dingen heel erg aan, maar nu kon niks me meer wat schelen. Op een bepaalde manier was het wel lekker, maar het was ook bizar.”
Drachman smeerde de testosteronzalf, van vrienden gekregen, illegaal. Inmiddels is Drachman ermee gestopt. “Als je een operatie ondergaat, willen ze dat je clean bent van hormonen, tenzij je die via de legale weg hebt verkregen. Daarom ben ik gestopt. Omdat ik me momenteel goed voel in mijn lichaam, ben ik niet weer begonnen.”
Wat Drachman betreft is het prima zo, al zou die graag zien dat die niet automatisch werd aangesproken met mevrouw.
Niet bang meer
Een nadeel aan niet meer smeren is dat Drachmans menstruaties weer terugkwamen en de hormonale schommelingen rond diens cyclus ervaart Drachman als heftig. “Het lijkt wel alsof er een week per maand een andere persoon in mij woont. Dat is heel onrustig.”
Het zou een reden kunnen zijn waarom die ooit weer gaat beginnen met testosteron. Nu Drachman beter in diens vel zit, heeft die meer energie om te werken: tekenen, graphic novels maken, Drachman wil nog zoveel doen en die maandelijkse onrust leidt af.
Eén ding weet Drachman zeker: die wil zich niet meer verbergen voor de wereld. Aan dates vertelt die vrijwel meteen dat die non-binair is. “Als iemand me om die reden afwijst, dan is dat maar zo. Ik ben er niet meer bang voor. Het meest pijnlijke op dat vlak is me toch al overkomen.”
Recht zo die gaat!