De werkdruk aan universiteiten loopt de spuigaten uit, zeggen actievoerders en vakbonden. De universiteiten moesten afgelopen jaar allemaal een plan van aanpak maken, maar de meeste hebben de deadline gemist.
Het stond glashelder in de nieuwe cao van maart 2017: elke universiteit zou een plan maken om de werkdruk onder de medewerkers terug te dringen. Die plannen zouden ze nog vóór de kerstvakantie bespreken met de medezeggenschap.
Vakbonden en belangenverenigingen roeren zich al langere tijd. Zes op de tien medewerkers van universiteiten zouden lichamelijke en psychische klachten van hun werk krijgen, benadrukken de vakbonden. Ook veel promovendi lopen risico op mentale problemen.
Te druk?
Maar misschien hadden de universiteiten het een beetje te druk. Navraag leert dat de meeste universiteiten met een plan van aanpak bezig zijn, maar iets meer tijd nodig hebben.
Op de VU wordt in een werkgroep met onder anderen medezeggenschap, vakbonden, managers en hrm-deskundigen gewerkt aan een plan van aanpak. Tijdens een eerste bijeenkomst bleek al dat voor de onderliggende problemen een lange adem nodig is. Er volgde meer overleg tijdens de week van de werkstress in november, en deze maand gaat het driejaarlijkse werkbelevingsonderzoek van start, waarin ook de werkdruk onderzocht wordt.
De woordvoerder van de Universiteit Utrecht vertelt dat hun conceptplan klaar is. De universiteit heeft alleen nog een maand nodig “om het een en ander verder te concretiseren en de puntjes op de i te zetten”.
Of neem de Universiteit Twente. Daar is het plan al wel besproken met de vakbonden, maar buitenstaanders mogen het nog niet lezen: “Het plan is nog niet definitief bekrachtigd.”
Zo gaat het bijna overal. Toch maakt vakbond FNV zich niet veel zorgen, zegt bestuurslid Jan Boersma. “In Utrecht heb ik zelf gezegd dat ze het dan maar in januari af moeten maken. Wij gaan nu niet op de trom roffelen. Het gaat erom dat er realiseerbare plannen komen.”
Actiedag
Eerder dreigde Boersma nog met een actiedag als de plannen er niet op tijd zouden liggen. Hij vindt nog steeds dat de universiteiten er vaart achter moeten zetten. “Werkdruk is hét probleem dat getackeld moet worden, daar is iedereen het over eens. Het heeft weinig zin om nóg een enquête te houden; dan gaat het allemaal weer zo lang duren. Ze moeten het niet te veel uitstellen.”
Het Promovendi Netwerk Nederland, dat afgelopen jaar pleitte voor een landelijk onderzoek naar de psychische gesteldheid van promovendi, is teleurgesteld dat de universiteiten nog zo weinig kunnen laten zien. “Dat die afspraken in de cao stonden, met zo’n scherpe deadline, was een positief signaal”, zegt PNN-bestuurslid Marten van der Meulen. “Maar nu zijn ze niet op tijd klaar. Wij hadden er meer van gehoopt.”
Het probleem wordt volgens Van der Meulen de hele tijd op een ander afgewenteld. “Universiteitenvereniging VSNU zegt: dit moet je niet landelijk aanpakken, maar lokaal. De universiteiten zeggen: dit moeten we niet centraal doen, maar per faculteit. Zo kom je nergens.”
‘Tussen de oren’
Universiteitenvereniging VSNU maakt zich minder zorgen. “Misschien is de deadline formeel niet overal gehaald”, erkent woordvoerder Bart Pierik, “maar de universiteiten zijn wel op goede route. Er wordt hard aan gewerkt, het onderwerp zit bij iedereen tussen de oren.”
Er zijn overigens ook een paar universiteiten die de deadline gewoon hebben gehaald. De UvA is bijvoorbeeld op tijd klaar, al moeten de ‘actielijnen’ verder “uitgewerkt en geconcretiseerd worden”. Zoiets geldt ook voor Groningen, waar een werknemerstevredenheidsonderzoek komt.
‘Al jaren’
Andere universiteiten benadrukken dat ze er allang mee bezig zijn, los van de cao-afspraken. De kwestie staat al jaren op de agenda, zeggen bijvoorbeeld de Universiteit Maastricht en de TU Eindhoven.