Een groep promovendi wil discussie over de verplichte bijbelteksten bij promoties, maar zegt te worden tegengewerkt door een invloedrijke elite.
De promovendi die proberen een discussie op te starten over de verplichte bijbelse teksten bij promoties, worden tegengewerkt door een invloedrijke minderheid aan de VU. Dat zeiden ze bij de overhandiging van de resultaten van een petitie over de promotieplechtigheden aan de ondernemingsraad en aan rector magnificus Jeroen Geurts.
“Uw collega’s zijn bang”, zei promovendus Life Sciences Ruben Bakker bij de overhandiging. “Bang om zich uit te spreken, bang om wat dat met hun carrière doet.” Bakker en Ruud Rijkers, die samen met Judith Smit en Andrew Cronin het initiatief voor de petitie namen, zeiden daarover tegen Ad Valvas “er niet met gestrekt been in te willen gaan” en verharding en polarisatie te willen voorkomen.
Maar hoe omzichtig ze ook te werk gingen, onder andere door geen gebruik te maken van sociale media als Instagram om de discussie binnen te VU te houden, het onderwerp bleek taboe. Hun oproep om de petitie te ondertekenen, werd volgens de promovendi geweigerd door de meeste nieuwsbrieven die door faculteiten en afdelingen aan de VU worden verspreid, soms al nadat was afgesproken de oproep in de nieuwsbrief op te nemen. Een bericht over de petitie heeft kort op de lichtkrant in het VU-hoofdgebouw gestaan, maar werd er fluks weer afgehaald. Eén medewerker heeft de petitionisten openlijk te verstaan gegeven tegen een discussie over de teksten te zijn, verder houdt iedereen volgens Bakker uit angst zijn mond.
Weinig enthousiasme
Van de 342 medewerkers die de petitie hebben ondertekend, heeft een groot deel, 32 procent, dat anoniem gedaan, wat volgens de petitionisten veelzeggend is. De meeste ondertekenaars zijn verbonden aan de bètafaculteit, daarbuiten is weinig enthousiasme voor een discussie. Volgens de petitionisten heeft 25 procent van de promovendi aan de VU de petitie ondertekend (160 van de 652 promovendi die de VU in 2020 telde).
Bakker zei dat zijn recht van spreken en dat van andere medewerkers worden onderdrukt aan de VU en vergeleek het met de discriminatie die hij op straat ondervindt als hij hand in hand met zijn vriend loopt. “Vervelend, maar daar vind ik wel een weg in”, zei hij. Aan de VU vindt de onderdrukking volgens hem achter de schermen plaats, en dat is veel moeilijker te bestrijden.
Met een beroep op de diversiteit, die de VU hoog in het vaandel draagt, riep hij de ondernemingsraad op om bij het college van bestuur aan te dringen op een gesprek. “Alle VU-medewerkers hebben het recht vrij te zijn van repressie door een onzichtbare elite”, aldus Bakker.
Christelijke grondslag
De petitionisten hameren er bij elke gelegenheid op dat het niet hun doel is de christelijke teksten af te schaffen, ze willen er alleen over praten, bijvoorbeeld over de mogelijkheid een alternatieve tekst te kiezen. “Het uitspreken van de bijbelteksten tijdens de promotie kan niet worden geweigerd, het is althans niet duidelijk wat de consequenties zijn”, zei Bakker.
Binnen de OR is het enthousiasme voor een debat niet groot, bleek uit een eerdere OR-vergadering, waarin voorzitter Henk Olijhoek het onderwerp ter sprake bracht. “De VU is nog steeds een universiteit op christelijke grondslag”, aldus één OR-lid.
Geschrokken
Maar rector Jeroen Geurts zei geschrokken te zijn van wat Bakker vertelde. “Het mag aan de VU niet voorkomen dat mensen om het uiten van hun mening zo worden bejegend”, zei hij. De rector beloofde de petitie “op te pakken” en erop terug te komen. Ook OR-voorzitter Olijhoek drong erop aan “serieus te kijken” naar de petitie. “Met een populatie die zo divers is, moet iedereen zich goed voelen aan de VU.”
De VU heeft in 2016 haar christelijke grondslag veranderd. In dat jaar is de formulering geschrapt dat de VU zich laat leiden door het evangelie en vervangen door de bepaling dat de VU voortbouwt op haar christelijke oorsprong en de rol waardeert van levensbeschouwing en zingeving bij het nastreven van een betere wereld.