Bij het kopen van een huis verzwijgen oud-studenten soms hun studieschuld om een hogere hypotheek te krijgen. Maak dat onmogelijk, zegt de Autoriteit Financiële Markten (AFM) tegen het kabinet. De minister zegt meteen nee.
Banken moeten rekening houden met schulden als ze een hypotheek verstrekken. Gewone leningen voor een auto of telefoon kunnen ze opvragen bij het Bureau Kredietregistratie (BKR), maar studieschulden niet.
Dus kunnen oud-studenten hun studieschulden verzwijgen bij de aanvraag van een hypotheek. Vijftien procent van de starters doet dat inderdaad. De oplossing is simpel, meent de toezichthouder: registreer die schulden, bijvoorbeeld bij het BKR.
Demissionair minister Van Engelshoven voelt er niets voor, twittert ze. “Ik herhaal het nog maar een keer: het kabinet vindt het belangrijk dat lenen voor elke student toegankelijk blijft, zodat iedereen kan blijven studeren. Een BKR-registratie van de studieschuld kan een afschrikwekkende werking hebben, gaan we dus niet doen.”
Beschermen
Ook al weegt een studieschuld minder zwaar dan een andere schuld, hij beperkt wel de ruimte voor de maandelijkse aflossing. Banken moeten huizenkopers bij de aanvraag beschermen tegen te hoge hypotheeklasten.
Maar studentenorganisatie ISO was en is er mordicus tegen. Die wil dat studenten kunnen liegen bij de aanvraag van een hypotheek en noemt registratie bij het BKR “een grote financiële stap achteruit”.
“BKR-registratie van studieschulden brengt studenten nog verder van de koop van een starterswoning”, zegt voorzitter Dahran Çoban vandaag. “Het leenstelsel en de huidige woningmarkt zijn op zichzelf al genoeg reden tot zorgen voor studenten, we moeten studenten niet nog verder afrekenen voor het feit dat ze moeten lenen voor hun studie.”
Verleden
Het is beslist geen nieuw voorstel om studieschulden voor hypotheekverstrekkers toegankelijk te maken, via het BKR of via DUO. In het verleden pleitten onder meer het Nibud, vereniging Eigen Huis en de vereniging van banken ervoor.
Sinds 2015 krijgen studenten geen basisbeurs meer, wat studeren duizenden euro’s duurder heeft gemaakt. De studieschulden schieten omhoog. Wel zijn de leenvoorwaarden gunstiger dan voorheen: de rente is laag en terugbetalen hoeft alleen als het inkomen het toelaat. Ook is de aflostermijn verlengd van vijftien naar vijfendertig jaar.
De bedenkers van het leenstelsel (VVD, PvdA, D66 en GroenLinks) wilden niet dat de hogere studieschulden bij het BKR bekend zouden zijn, want dat zou onnodige leenangst aanwakkeren.
Voorsprong
Maar dat geeft leugenaars een voorsprong op de huizenmarkt, stelde de ChristenUnie in 2016. De toenmalige oppositiepartij wilde mede daarom betere registratie. VVD, PvdA, D66 en PVV waren er echter tegen en zij hadden samen een ruime meerderheid.
In 2019 wilde minister Ollongren van Binnenlandse Zaken eveneens inzage in studieschulden mogelijk maken: deze keer via een app. Maar dat stuitte op veel meer verzet: de hele Tweede Kamer, behalve de SGP, stemde tegen.
De AFM doet nu een nieuwe poging. De toezichthouder vindt dat de ministers van Financiën en Onderwijs samen iets moeten verzinnen. Een te hoge hypotheek maakt de weerbaarheid van huishoudens bij een tegenslag klein, staat in de brief aan het kabinet.