WOinActie sluit zich aan bij het ultimatum aan de Nederlandse universiteiten van twee andere academische actieorganisaties, 0.7 en Casual Academy. Op 20 december moeten er drastische maatregelen zijn genomen, anders volgen er acties. ‘Ik zie veel heil in rechtszaken’, zegt de Leidse hoogleraar Remco Breuker.
Eerst over 0.7 en Casual Academy. Wie zijn dat nou weer en waarom gaan ze niet allemaal onder de vlag van WOinactie?
“Het zijn veelal wetenschappers met een tijdelijk contract en ikzelf juich de versplintering en de diversiteit van verschillende organisaties juist toe. Als iedere groep zich bij WOinactie aansluit, worden we een soort VSNU. Nu wordt ons bij WOinactie een spiegel voorgehouden, want blijkbaar zijn er punten waar we te weinig aandacht aan besteden of die we niet goed genoeg naar voren hebben gebracht. Dit moeten we vaker zo doen, wat mij betreft.”
De drie eisen die jullie stellen liegen er niet om: alle structurele taken in het universitair onderwijs moeten door mensen met een vast contract worden uitgevoerd, maar liefst een derde van alle taken moet worden geschrapt en er moet een veilige werkomgeving worden gecreëerd. 20 december is al bijna, dat gaat geen universiteit voor elkaar krijgen.
“Maar de problematiek is al jaren en jaren bekend en iedereen is het eens over hoe die moet worden opgelost, zowel het personeel als de besturen. En we vragen niet het onmogelijke: als je mij en een paar anderen ervoor vrijstelt, hebben we dit morgen geregeld. Niet dat op 20 december alles al gerealiseerd moet zijn, maar dan moeten er wel betekenisvolle, concrete besluiten zijn genomen. Er wordt van onderzoekers en docenten op alle vlakken te veel gevraagd en dat moet nu afgelopen zijn.
“Hoe de universiteiten dat voor elkaar moeten krijgen? Ik word er niet voor betaald om daarover na te denken. Nou ja, dat doe ik wel, natuurlijk, maar het is mijn taak niet. Iedereen heeft structureel dertig tot veertig procent overwerk, het is een enorm brevet van onvermogen dat het de besturen nog steeds niet is gelukt om daar iets aan te doen.”
Maar er komt geld vrij voor maatregelen tegen de werkdruk. De VU, bijvoorbeeld, stelt junior-docenten aan…
“Op die manier worden structurele problemen met niet-structurele oplossingen bestreden. Er zijn andersoortige maatregelen nodig. Wijzen naar Den Haag omdat daar niet genoeg geld ter beschikking wordt gesteld, is zinloos. Dat geld komt er niet. De universiteiten moeten zelf hun organisaties op de schop nemen, en dan heb ik het niet over ontslagrondes. Alles is een aantal jaren geleden gecentraliseerd, dat moet worden teruggedraaid, de hiërarchie verhindert verandering, en dat heeft ook invloed op de werksfeer, er ontstaat een angstcultuur door. Dat roept om een slagvaardigheid waarbij geen rekening meer wordt gehouden met de gevoelige tenen binnen al die bestuurlijke tussenlagen, maar wel met grotere betrokkenheid van de medezeggenschap. Die wordt nu niet genoeg betrokken.”
Het valt me op dat WOinactie het nooit over het ondersteunend personeel heeft, dat toch veel kan betekenen bij het verlagen van de werkdruk, maar bij de centralisatie in groten getale werd ontslagen.
“De vakbonden ontfermen zich al over het ondersteunende personeel, en vroeger juist minder om de wetenschappelijke medewerkers, maar daar ligt inderdaad wel een punt van aandacht. Nog urgenter vind ik de studenten, die samen met ons zouden moeten optrekken, want we hebben gezamenlijke belangen. Nu worden we tegen elkaar uitgespeeld, bijvoorbeeld met de afschaffing van het leenstelsel, waardoor de extra middelen ter verlaging van de werkdruk weer in gevaar komen.”
Als die deadline van 20 december niet gehaald wordt, wordt er een nationale actiedag uitgeroepen op 14 februari. Dat is drie maanden later. Of gaat er meteen in december nog iets gebeuren?
“Daar zeg ik nu nog maar niks over.”
Probleem is dat wetenschappers nooit echt iets doen, omdat ze dat niet echt wíllen. Ik bedoel het werk stilleggen of zoiets. Het blijft bij ludieke acties.
“Dat klopt, Ik zie wel wat in rechtszaken tegen de universiteiten, zoals hier in Leiden afgelopen zomer door docent Arnout van Ree, wiens tijdelijke contract van de rechter moest worden omgezet in een vast contract. We moeten de universiteiten via de rechter dwingen om die maatregelen te nemen die ze zelf ook nodig vinden.”