Het Engels is op universiteiten veel te dominant geworden, vindt docent Jelle van Baardewijk. Samen met anderen spreekt hij zich uit tegen de verengelsing van Nederland in de bundel Against English.
Waarom is het een probleem dat er steeds meer in het Engels gaat op de universiteit?
“Universiteiten komen daarmee op afstand te staan van de samenleving. Het Engels heeft een segregerend effect: het maakt de kloof tussen hoog- en laagopgeleiden nog groter. Het Engels maakt het onderwijs bovendien minder toegankelijk, bijvoorbeeld voor studenten met een hbo-achtergrond. De samenleving betaalt het onderzoek, maar een steeds groter deel ervan wordt niet terugvertaald naar de maatschappij. Belangrijke maatschappelijke problemen komen minder in beeld.”
Against English, pleidooi voor het Nederlands is een bundel die ontstaan is uit verzet tegen de verengelsing van de maatschappij. Volgens de auteurs kan deze ontwikkeling wel degelijk kwaad. Er zijn artikelen opgenomen van onder anderen Japke-D. Bouma, Özcan Akyol, Stine Jensen en Ad Verbrugge.
Jelle van Baardewijk is docent bij de afdeling Bestuurswetenschappen & Politicologie en onderzoeker bij Centrum Èthos van de VU. Hij is als lector verbonden aan de Hogeschool Rotterdam.
Heb je daar een voorbeeld van?
“Neem het lerarentekort, een groot probleem in Amsterdam. Maar er wordt nauwelijks onderzoek gedaan naar oplossingen. De verklaring is dat het een lokaal probleem is, dat niet interessant genoeg is voor de grote Engelstalige wetenschapstijdschriften, die gericht zijn op een internationaal, in theorie geïnteresseerd publiek. Voor wetenschappers loont het minder om zich te verdiepen in dit soort lokale problemen.”
Met de groei van het aantal internationale studenten is het toch ook logisch dat meer vakken in het Engels gaan?
“Dat we zoveel internationale studenten hebben is een keuze van onze universiteitsbestuurders. Internationalisering zou geen prioriteit hoeven te zijn. De VU zou zich meer bewust moeten zijn van de plek waar alumni komen te werken. Dat is meestal gewoon Nederland. Internationale studenten zijn hier welkom, maar niet als ze ons afhouden van het cultiveren van het Nederlands als academische taal.”
Moeten we Engelstalige masters dan maar weer afschaffen?
“Dat in Nederland inmiddels 70 procent van de masters in het Engels is, laat zien dat de situatie uit de hand loopt. Geef internationale studenten een plek, maar laat dat niet ten koste gaan van het Nederlands.”
Wat verliezen we als universiteiten op het Engels overgaan?
“We verliezen in het Engels veel nuance in ons spreken en schrijven en daarmee ook in ons denken. Het Engels in de wetenschap, het toerisme en op internet noem ik liever Globish, steenkolenengels met een woordenschat van zo’n 1500 woorden plus jargon. De taal wordt korter, dwingender en oppervlakkiger. Voor een rijk wetenschappelijk debat is dat funest.
“Bovendien hangt taal samen met de culturele context: een human resource manager is echt iets anders dan iemand die zich met personeelszaken bezighoudt. In het eerste geval word je als werknemer primair als bron van arbeid gezien. In het woord zie je een Anglo-Amerikaans kapitalistisch wereldbeeld weerspiegeld dat wezenlijk verschilt van onze Europese economische cultuur.”
Correctie 20 december: de afdeling waar Van Baardewijk werkt werd in een eerdere versie van dit stuk foutief Bestuurskunde genoemd.