De Commissie Wetenschappelijke Integriteit VU-VUmc (CWI) is een onderzoek gestart naar mogelijke wetenschappelijke fraude door een Indiase tandarts, Balwant Rai.
Rai heeft een aantal papers gepubliceerd in samenwerking met de VU. Eén van die papers is al ingetrokken wegens plagiaat, maar volgens Elisabeth Bik, een in Amerika woonachtige Nederlandse microbioloog die blogt over wetenschappelijke fraude, zijn er veel vraagtekens te zetten bij de manier waarop Rai zijn data verzamelt en verwerkt.
Rai heeft wetenschappelijke experimenten uitgevoerd op een onderzoeksstation in de woestijn in de Amerikaanse staat Utah, waar de omstandigheden op de planeet Mars wordt nagebootst. Kort gezegd kijkt hij wat de invloed van ruimtereizen is op gebit en speeksel en dergelijke.
Hij heeft er in 2012 en 2013 een groot aantal papers over geschreven, die volgens Bik vreemde onregelmatigheden bevatten. Zo hebben de proefpersonen in verschillende experimenten steeds hetzelfde gemiddelde gewicht en dezelfde gemiddelde leeftijd en zijn de uitkomsten volgens Bik zo bizar dat ze betwijfelt of de beschreven experimenten wel echt zijn uitgevoerd. Ook beweert Rai verbonden te zijn aan het Kepler Space Institute, maar dat ontkent volgens Bik elke betrokkenheid.
Van het kastje naar de muur
Bik schreef er twee artikelen over en benaderde vorig jaar de instituten en universiteiten, met wie Rai heeft samengewerkt of zegt dat te hebben gedaan, om de zaak aanhangig te maken. Ze zocht ook contact met de VU, maar ontving pas vorige maand een reactie, toen ze over de zaak begon te tweeten.
Bik vindt dat het haar door de VU te moeilijk is gemaakt om de zaak te rapporteren. “Ik werd eerst van het kastje naar de muur gestuurd en toen ik eindelijk de juiste persoon te pakken had, bleek die met zwangerschapsverlof te zijn”, vertelt ze aan de telefoon. Ze stuurde een mail met alle informatie die ze had over de zaak, en kreeg toen een mail terug met het verzoek de juiste procedure te volgen voor het indienen van een klacht.
Nodeloos vertragen
“Het is belangrijk om die procedure heel zorgvuldig te volgen, want het gaat vaak om zwaarwegende zaken die grote gevolgen kunnen hebben voor de betrokkenen”, zegt José Kiss, adjunct-secretaris van de CWI . “Maar we hebben hier wel van geleerd en om de zaak niet nodeloos te vertragen heeft de CWI bezien of er in de met mevrouw Bik gevoerde mailwisseling voldoende aanknopingspunten waren te vinden om een klacht ontvankelijk te kunnen verklaren. Dat is uiteindelijk gelukt.”
Nu de zaak in behandeling is, hebben alle betrokkenen geheimhoudingsplicht.