Haatmails, bedreigingen van klimaatontkenners en brieven van advocaten. Ecologiehoogleraar Jeff Harvey wist wel een beetje waaraan hij begon, omdat hij de verhalen kent van (vooral) Amerikaanse klimaatwetenschappers, maar toch doet het hem meer dan hij van tevoren had gedacht.
De insinuaties, scheldpartijen en toespelingen op zijn uiterlijk – Harvey heeft lang haar en tatoeages en zou daarom nooit een goede wetenschapper kunnen zijn -, de dreigementen met rechtszaken aan het adres van zijn uitgever en de mails die de bazen van zijn instituut krijgen dat ze hem moeten ontslaan. “Ik ben opgehouden de blogs te lezen van de ‘bullies’”, vertelt hij aan de telefoon. “En ik zal blij zijn als het kerstvakantie is.” Jeff Harvey is bijzonder hoogleraar ecologie aan de VU en hoogleraar in Wageningen.
Ze zijn woest, de klimaatontkenners. Harvey noemt ze bewust geen sceptici, wetenschappers zijn sceptici, mensen die twijfelen, zegt hij. Maar dit zijn mensen die wetenschappelijk bewezen feiten ontkennen. Het zijn ontkenners dus. Harvey toonde aan dat hun zogenaamd wetenschappelijke blogs over zee-ijs en ijsberen vrijwel allemaal gebaseerd zijn op één bron: de Amerikaanse Susan Crockford, die nog nooit eigen onderzoek heeft gepubliceerd over ijsberen of zee-ijs, maar er wel een zeer invloedrijke blog over schrijft. (Crockford is paleo-ecoloog aan de Universiteit van Victoria en deed onder meer onderzoek naar de domesticatie van honden.)
Broddelwetenschapper
Nu is het hebben van een minderheidsstandpunt op zich nog geen argument om iemand weg te zetten als broddelwetenschapper. Einstein en Galileo hadden tenslotte ook ideeën die indruisten tegen de gangbare opvattingen van hun tijd, en zij worden dan ook, weinig verrassend, graag aangehaald door bloggers die niet geloven dat de aarde opwarmt door menselijk handelen en dat het milieu daaronder lijdt.
Wat problematischer is, is dat deze groep de wetenschappelijke discussie uit de weg gaat door alleen maar in eigen blogs te publiceren en zich niet laat zien in de reguliere ‘peer reviewed’ wetenschappelijke tijdschriften. Dat maakt een goed wetenschappelijk debat onmogelijk.
Het zijn volledig gescheiden werelden. Weinig klimaatwetenschappers nemen de opvattingen van de ontkenners serieus. Maar hun blogs hebben wel veel invloed bij het grote publiek, en wat ze schrijven wordt door hun lezers wel degelijk gezien als wetenschappelijke kennis. Daarom vond Harvey het hoog tijd om de bloggers op te zoeken op hun eigen terrein, door de blogs eens wetenschappelijk onder de loep te nemen.
Witte reus
In een artikel, dat onlangs werd gepubliceerd in Bioscience, laat hij zien dat er over het thema ijsberen en zee-ijs grofweg twee soorten blogs verschijnen: de blogs die op wetenschappelijke artikelen zijn gebaseerd en die in lijn zijn met de opvattingen van het overgrote deel van de biologen en klimaatwetenschappers die onderzoek doen naar deze thema’s en de blogs van klimaatontkenners, die zich baseren op de blogs van Crockford. De ijsbeer is een icoon geworden in de strijd om het klimaat: wordt de arctische witte reus nou wel of niet bedreigd door opwarming en het smelten van het zee-ijs?
Het merendeel van de wetenschappers denkt van wel, ook al zie je dat nog niet direct terug in de statistieken (er zijn nog zo’n 35.000 ijsberen is de schatting) . IJsberen voeden zich met zeehonden en die vangen ze vooral op het ijs. Klimaatontkenners zeggen dat het prima gaat met de ijsberen. Hun aantal is immers nog niet dramatisch afgenomen en ze kunnen zich aanpassen aan de veranderende omstandigheden. “Maar elke expert weet dat ijsberen niet kunnen overleven op een dieet van ganzeneieren en een enkele kariboe”, zegt Harvey. “Het zijn grote beesten, ze hebben echt zeehonden nodig om aan hun calorieën te komen.” Harvey vergelijkt het standpunt van de ontkenners met iemand die van een gebouw van honderd verdiepingen afspringt en bij de vijftigste verdieping zegt: ‘zie je wel, er is niks aan de hand’.
Smaad
De strijd om de ijsbeer is nog niet gestreden. Bloggers van over de hele wereld, waaronder die van het Nederlandse Climategate, maakten zich kwaad om Harveys artikel in Bioscience. De Amerikaanse blogger Terence Corcoran noemt het ‘one of the most pathetic scientific smear jobs in the already sorry history of climate change science smear campaigns’. En Crockford eist dat Bioscience het artikel terugtrekt wegens smaad. Ze heeft wel degelijk wetenschappelijke artikelen gepubliceerd over ijsberen, stelt ze, al waren die niet gebaseerd op eigen onderzoek, maar op literatuurstudies.
Harvey, die wel had verwacht dat het artikel iets zou losmaken, was niet voorbereid op de storm die losbarstte. Hij is opgehouden de blogs en tweets te lezen waarin hij wordt aangevallen. Hij voelt zich gesteund door zijn instituut, maar is geschrokken van de mails die er binnenkomen bij zijn bazen.
Toch vindt hij dat klimaatwetenschappers de strijd meer zouden moeten aangaan met de ontkenners en dat ze meer ruimte moeten opeisen in het publieke debat. “Anders blijft een deel van het publiek denken dat de standpunten gelijkelijk verdeeld zijn. We moeten duidelijk maken dat de overgrote meerderheid van de klimaatwetenschappers denkt dat we actie moeten ondernemen omdat ons ecosysteem echt in gevaar is.”