Nadat VU-studenten dik twee jaar geleden in de zaak van de verdwenen student Tanja Groen doken, gaat de politie – op aandringen van hun begeleider en VU-emeritus hoogleraar Peter van Koppen – nu eindelijk opnieuw zoeken. ‘Niemand gaat ervan uit dat ze nog leeft.’
Tanja Groen verdween in de nacht van 31 augustus op 1 september 1993 nadat ze een studentenfeestje verliet in Maastricht, waar ze na die zomer zou beginnen aan de studie gezondheidswetenschappen. Sindsdien ontbreekt elk spoor, de veroordeelde Wim S. is inmiddels overleden.
Cold cases
Peter van Koppen raakte zo’n negen jaar geleden, toen hij nog hoogleraar rechtspsychologie was aan de Universiteit Maastricht, op een borrel aan de praat met de korpschef van de politie Limburg. “Hij vroeg of ik niet wat studenten op zijn 49 dozen ongesorteerde cold cases kon zetten.”
Een daarvan was de zaak van Tanja Groen. De politie stond niet te springen de zaak in Maastricht uit te laten zoeken, omdat er mogelijk een connectie is tussen het misdrijf en de universiteit. Om die reden werd het onderzoek verplaatst naar de VU, als onderdeel van het project Gerede Twijfel – waarbij studenten twee keer per jaar de kans krijgen onderzoek te doen naar rechterlijke dwaling in oude processen.
Ouders niet op de hoogte gehouden
“Deze zaak wilden we altijd al doen. Die heeft er in Maastricht echt ingehakt. Na zoveel tijd is er nog elk jaar een herdenking en de ouders zitten nog zó in de bomen.” Van Koppen had met de politie in Limburg afgesproken dat de ouders op de hoogte gehouden zouden worden van het onderzoek, maar dat is niet gebeurd. “Vrij onbehoorlijk, maar zo gaat dat soms. Het gaat er niet zozeer om nabestaanden zo snel mogelijk bij het onderzoek te betrekken, maar je moet ze ook niet overvallen met nieuws.”
‘Het blijft strafrecht, dat is altijd onsmakelijk’
Een groep van tien studenten werkte een jaar lang aan het onderzoek. Dat het een zaak was over iemand van hun eigen leeftijd maakte het volgens Van Koppen niet emotioneel zwaarder voor de studenten. “Het blijft strafrecht, dat is altijd onsmakelijk. Bij de sollicitatiegesprekken vragen we of ze tegen bloed en viezigheid kunnen. Ze moeten er dag en nacht mee bezig zijn, maar ze moeten daarna ook nog kunnen slapen.”
Daarnaast waakt Van Koppen ervoor dat er niet “tien haantjes” in het team zitten, en er studenten uit meerdere disciplines meedoen. “Een rechtenstudent zal kunnen helpen bij formele regelingen, de psychologiestudent is misschien meer thuis in bepaalde experimenten, een forensisch-technische student kan de rest van de groep uitleggen hoe dna-onderzoek werkt. De taakverdeling komt altijd gaandeweg. Eerst lezen we samen het dossier door en spreken we alles wat ons opvalt hardop uit.”
Serieus verhaal
De groep studenten leverde tweeëneenhalf jaar geleden al een rapport aan bij het Openbaar Ministerie en de politie in Maastricht. Toen Van Koppen de officier van justitie een half jaar later mailde om te informeren waar ze stonden, kreeg hij te horen dat ze er niks mee gingen doen. Van Koppen mailde hem nogmaals uitgebreid met een zoekplan voor het gebied dat ze tijdens het onderzoek hadden geïdentificeerd, maar een reactie bleef uit.
“Toen heb ik de publiciteit gezocht.” Een journalist bij het Noordhollands Dagblad vroeg hem of hij nog wat interessants had. Zo is het toch nog onder de aandacht van de politie gekomen.
“We kunnen niet garanderen dat Groen ligt waar wij denken, maar we hebben wel een serieus verhaal om dat vermoeden te ondersteunen.” Wat dat verhaal is en op welk gebied ze uit zijn gekomen, kan Van Koppen niet zeggen. “Je wilt niet eventuele strafvervolging dwarszitten of dagjesmensen trekken naar die plek.”
‘Dit soort zaken sterft altijd van de paragnosten die dan beelden doorkrijgen’
De plotse media-aandacht die de zaak vorige week weer kreeg, leidde ook tot meer tips. Niet alles is even bruikbaar. Van Koppen: “Dit soort zaken sterft altijd van de paragnosten die dan beelden doorkrijgen. Iedereen krijgt altijd een vriendelijk antwoord van me. Als ik ze vraag concreet te worden, houdt het meestal op. Dan zou ze ergens in het bos begraven liggen. Ja… daar hebben we wat aan.”
Uit handen
Met het inleveren van het rapport zo’n twee jaar geleden is de zaak uit handen van Van Koppen en de studenten. Aanvankelijk zouden zij gaan zoeken en de politie met forensisch-technisch rechercheurs klaarstaan om te graven, maar dat heeft de politie nu zelf op zich genomen. Van Koppen en zijn team worden verder ook niet op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. “Inmiddels is de officier van justitie ook boos op mij omdat ik hem voor het blok gezet heb. Ach ja, ze hebben ons gehoord en gaan nu zoeken, ik hoop gewoon dat ze het goed doen.”