Nog even en het Gouden Televizierringgala is net zo treurig als een videotheek die met veel bombarie haar beste dvd kiest. Presentator Peter Pannekoek omschreef het een paar jaar geleden treffend: “Wat boeit het wie de leukste dinosaurus is? We gaan er allemaal aan.”
De Nederlander kijkt steeds vaker on demand en steeds minder televisie. Logisch. Waarom zou je een feestje afzeggen omdat je zaterdagavond zo nodig dat ene programma wilt kijken, als je de aflevering ook de ochtend erna kan combineren met je kater?
Desalniettemin kunnen ze in Hilversum opgelucht ademhalen, want in absolute zin stemmen er nog altijd heel wat mensen af op bepaalde tv-formules. Ironisch genoeg zijn dat precies de programma’s die ons min of meer verplichten om wel op dat ene moment in te schakelen. Ook al moeten we er een feestje voor afzeggen.
Dat komt door een magisch woord op het Mediapark: LIVE. Ga maar na; het merendeel van de dertig best bekeken programma’s van 2023 werd live uitgezonden. Live televisie heeft iets dwingends. Het beklijft. Schakel niet uit, anders mis je het (wat ‘het’ ook moge zijn).
Gezien de effectiviteit van deze FOZO (fear of zapping out, geen dank), is het een raadselachtig besluit van de NPO om het woord ‘live’ uit beeld te laten bij de nieuwe talkshow van Eva Jinek. Een ontroostbare televisiekenner vond het intens jammer dat de urgente vier letters van het scherm waren verdwenen. Hoe kon de publieke omroep zo’n heilige directe straalverbinding onbenoemd laten?
Misschien, heel misschien omdat live televisie eigenlijk vrijwel altijd heel erg lelijk is. Bij normale opnames worden de beelden achteraf gelikt aan elkaar gemonteerd, waardoor alle foutjes kunnen worden weggepoetst. Live-tv, daarentegen, is per definitie een one taker, met alle vertragingen, verstoringen en versprekingen van dien.
Zo hebben de makers van mijn lievelingsprogramma Wie is de Mol? al tien jaar lang hun ontknoping verstierd om maar te voldoen aan het toverwoord van Hillywood. Sinds 2015 vindt de seizoensafsluiting plaats onder toeziend oog van duizenden fans achter dranghekken. Live, dus wanneer de presentator en kandidaten van locatie of opstelling wisselen, zitten we nu minutenlang te kijken naar Ron Boszhard die een vraag stelt aan een kleuter.
Het is het jammerlijke lot van de beeldbuis. In een wanhopige poging om de laatste paar televisiekijkers vast te houden, zal alles nog ‘liver’ moeten. Je ziet het al gebeuren. Een tweede scherm, een hashtag, een publieksstemming, een winactie, een derde scherm en ga zo maar door.
Uiteindelijk willen de programmamakers ons in een permanent gesprek dwingen met ons televisiescherm. Alles zodat we vergeten onder welke knop van de afstandsbediening het ware optimum van live-vermaak te vinden is.