60 miljoen of misschien wel meer. Nee helaas, dat is niet de hoofdprijs in de Postcodeloterij maar het bedrag dat de VU moet bezuinigen in de komende jaren. Oorzaak is niet alleen het gure anti-intellectuele klimaat dat er sinds kabinet-Schoof heerst, maar ook inflatie, loonsverhogingen en dalende studentenaantallen. Het is duidelijk dat alle geledingen van onze universiteit zullen moeten bezuinigen.
Hoewel de informatie tot nu toe mondjesmaat is, wordt er al gespeculeerd over reorganisatie en ontslagen. Maar de vraag is of er geen betere oplossingen zijn om de financiële tegenslag het hoofd te bieden. Grootschalig ontslag is een kortetermijnpleister met veel nadelen op de lange termijn. Het leidt tot gedemoraliseerde medewerkers en torenhoge herwervingskosten, zodra de financiën zich herstellen.
Het kan ook anders, blijkt uit het inspirerende boek Everybody Matters van Bob Chapman. Hij beschrijft hoe tijdens de financiële crisis van 2008 zijn bedrijf Barry-Wehmiller in zwaar weer terechtkwam. In plaats van medewerkers te ontslaan, vroeg dit bedrijf al hun medewerkers om 4 weken onbetaald verlof te nemen. Door de last gezamenlijk te dragen werden honderden banen gered en kon het bedrijf herstellen.
Soortgelijke voorbeelden van hoe solidariteit een financiële crisis het hoofd kan bieden, zijn te vinden in academia. Bij sommige universiteiten werd medewerkers gevraagd om vrijwillig een klein percentage van hun salaris in te leveren, zodat grootschalige ontslagen konden worden voorkomen. Bij Harvard gaven de rector en topbestuurders het goede voorbeeld en verlaagden eerst hun eigen salarissen.
Wat kan de VU leren van dit soort voorbeelden om uit het huidige financiële dal te komen? Natuurlijk moeten we cursussen en opleidingen tegen het licht houden in het kader van de lagere onderwijsvergoedingen. Natuurlijk moeten we kritisch naar de efficiëntie van ondersteunende processen kijken. Maar bovenstaande voorbeelden laten zien dat mensen het grootste kapitaal zijn. Is dat niet precies waar we als waardengedreven universiteit voor staan?
Terwijl ontslag het gemeenschapsgevoel vernietigt en het wantrouwen voedt, leidt solidariteit tot veerkracht en een gedeeld doel. Dus, VU, wat gaat het worden? Heeft iemand in het bestuur de moed om solidariteit als oplossing te overwegen?