Amsterdam Pride had dit jaar als thema my gender, my pride. Nieuwe VU-studenten hoeven bij hun inschrijving voor de introductieweek niet meer te kiezen tussen man of vrouw, en kunnen op Canvas hun voornaamwoorden opgeven. Maar hoe gaat het gebruik hiervan de campusgangers in de praktijk af?
Het was de IT-afdeling van de VU die VU Pride wees op de nieuwe mogelijkheid in Canvas. Assistent onderwijscoördinatie en VU Pride-medewerker Niek Rood: “Het was een update van het programma, gelukkig vond IT de weg naar ons zodat aan de eindgebruikers gevraagd kon worden welke voornaamwoorden ze aan moesten bieden.”
Nu kunnen studenten en medewerkers kiezen tussen zij/haar, hij/hem, die/diens/zij (meervoud)/hen of een vierde optie ‘anders’, wat volgens Niek vaak om Engelstalige koepeltermen gaat. Het is volgens Niek – zelf hij/hem – belangrijk dat ook cismensen [mensen waarvan het gender overeenkomt met het geslacht waarmee ze geboren zijn, red.] aangeven met welke voornaamwoorden ze aangesproken willen worden. “Om het te normaliseren. Als iedereen meedoet, valt het minder op.”
Hulpmiddel voor docenten
Op sociale media geven mensen al langer aan wat hun voornaamwoorden zijn, maar genderinclusiviteit staat volgens Niek niet altijd op de radar van softwareontwikkelaars. “Deze update had er veel eerder kunnen zijn, maar het bewustzijn groeit wel. In Zoom kunnen mensen sinds kort ook hun voornaamwoorden opgeven.”
In Canvas zelf worden gebruikers niet aangesproken met voornaamwoorden, het is volgens Niek vooral handig voor docenten om te zien hoe hun studenten willen worden aangesproken. Studenten kunnen elkaars profielen niet zien in Canvas. Niek spoort hen dan ook aan elkaar bij twijfel te vragen naar hun voornaamwoorden. Maar is die vraag mogelijk niet ook kwetsend omdat het suggereert dat iemand afwijkt van de norm van de vragensteller? “Dat is nog altijd minder pijnlijk dan aangesproken worden met de verkeerde voornaamwoorden.”
Vreemde blikken
Hier ligt ook een rol voor docenten, vindt Niek. “We moedigen hen aan voor de start van een vak te vragen of studenten naast hun naam ook hun voornaamwoorden willen delen.” Bij een rondvraag op de campus blijkt dat dat nog weinig gebeurt. Ook Naya Aljoudi is alleen naar hun voornaamwoorden gevraagd tijdens hun minor Gender & Diversity. Daar was het onderdeel van het voorstelrondje, een bevrijdende ervaring volgens Aljoudi. Bij hun studie Law in Society was hen de enige non-binaire persoon. “Ik deelde daar als enige mijn voornaamwoorden en kreeg rare blikken wanneer ik dat deed. Het aantal mensen dat daarna op de juiste manier naar mij verwees is op een hand te tellen. Ik werd door de grove meerderheid misgendered.”
In het begin corrigeerde hen mensen nog wel eens, maar op den duur stopte hen daarmee. “Het is een vermoeiend, ontmoedigend proces. Ik merkte dat het een tol nam op mijn mental health.” In Canvas heeft Aljoudi al ruim een jaar hun voornaamwoorden vermeld, maar ook dat maakte geen verschil. “Ik kan me van mijn studie Law in Society niet één docent herinneren die me op de juiste manier aansprak. In plaats daarvan merkte ik dat ze het vermeden naar me te verwijzen. Binnen die faculteit is nog een hoop werk te doen, ook in het lesmateriaal: elk stel in de voorbeelden over eigendomsrecht bestond uit een man en een vrouw. Er waren wel meer studenten die dat raar vonden maar niemand zei daar dan wat van, ze kwamen pas na afloop naar me toe om het erover te hebben.”
Genderneutrale toiletten
Op het gebied van genderinclusiviteit is er volgens Aljoudi voor de VU nog veel ruimte voor verbetering, zoals met de komst van meer genderneutrale toiletten. “Het was een hele ongemakkelijke ervaring naar de dameswc’s te moeten. En er moet meer gesproken worden over transfobe incidenten. Creëer een ruimte waar mensen heen kunnen om dat soort dingen te melden. En blijf met elkaar in gesprek. Verandering moet komen vanuit een samenwerking tussen trans en non-binaire mensen en mensen die geprivilegieerd zijn, hun stem kunnen laten horen tijdens colleges of iets over het beleid aan de VU te zeggen hebben – dat maakt het gesprek ook inclusiever. Het zou niet zo moeten zijn dat non-binaire mensen als enige het gewicht moeten dragen van anderen onderwijzen.”
Rectificatie dd. 10 augustus: In een eerdere versie van dit artikel stond dat nieuwe VU-studenten bij hun inschrijving aan de VU niet meer hoeven op te geven of ze man of vrouw zijn, maar dat geldt alleen voor de inschrijving voor de introductieweek. De inschrijving aan de VU verloopt via Studielink, en zij volgen het geslacht dat in DigiD of op het paspoort geregistreerd is.