Dit jaar gaat het de VU financieel gezien nog voor de wind, maar een ‘trendbreuk’ in Den Haag, stabiliserende studentenaantallen, hoge energiekosten en de inflatie nopen de VU tot bezuinigingen vanaf 2024.
De VU moet vanaf 2024 gaan bezuinigen of, zoals VU-bestuurslid Marcel Nollen het noemt, “scherper aan de wind gaan varen en scherpere keuzes gaan maken.” Volgend jaar moet er 18,8 miljoen euro worden bespaard.
Dat hoeft voor de VU-medewerkers niet per se heel spannend te gaan worden, zegt Nollen. “Besparingen kunnen betekenen dat we bepaalde projecten temporiseren, of geplande opleidingen en projecten niet doen of on hold zetten.”
Om te besluiten waarop precies bespaard moet worden, zet het bestuurscollege een speciale projectgroep op. “Die adviseert ons welke keuzes we zouden kunnen maken door een aantal scenario’s op te zetten”, aldus Nollen. “Ik verwacht in mei een pakket op tafel te hebben dat we dan kunnen bespreken met de VU-gemeenschap.”
De noodzaak om te besparen wordt veroorzaakt door “externe factoren”, zegt Nollen. “De groei van het aantal studenten is de afgelopen jaren flink toegenomen, maar die begint nu te stabiliseren. Dat betekent dat we een stukje marktaandeel en dus inkomsten verliezen, terwijl we eigenlijk een lichte groei verwacht hadden. Daarnaast zijn de energielasten hoog (voor de VU betekent dat een tegenvaller van 11 miljoen) en heeft ook de VU, net als iedereen, last van de hoge inflatie. Verder is er krapte op de arbeidsmarkt, die ons waarschijnlijk geld zal gaan kosten.”
Positief resultaat van 10,3 miljoen
Dit jaar ziet het er nog gunstig uit, zo blijkt uit het Jaarplan 2023, waarin de VU de hoofdlijnen voor de begroting van dit jaar uitzet. Er wordt zelfs een positief resultaat van 10,3 miljoen euro geboekt. Toch heeft de VU moeten puzzelen vanwege een trendbreuk in de toewijzing van extra geld uit Den Haag. “Denk aan NPO-gelden [Nationaal Programma Onderwijs, bedoeld om de gevolgen van de coronapandemie op te vangen, red.], sectorplangelden, starters- en stimuleringsbeurzen en studievoorschotmiddelen”, aldus Nollen. “Dat geld gaat nu primair naar de faculteiten met een specifiek oormerk. Tachtig procent moeten we gebruiken voor het dekken van onderzoekskosten, de rest is voor overheadkosten, voor zaken als ict en laboratoria. Maar een universiteit heeft voor zulke kosten in de regel ergens tussen de 30 en 40 procent nodig, dus dat maakt het voor ons substantieel moeilijker.”
‘Inverdienen, je zou het bezuinigen kunnen noemen’
Voor 2023 heeft de VU dat volgens Nollen “netjes opgelost. We hebben niet veel voorstellen van diensten en faculteiten moeten afwijzen. Wat we wél hebben gedaan – en dat is heel gebruikelijk – is dat er voor projecten hogere bedragen waren aangevraagd dan die we hebben toegekend. Er zijn budgetten die gedeeltelijk werden toegekend, met daarbij de opdracht om het restant in de eigen begroting te vinden. Bijvoorbeeld door dingen doelmatiger te doen.”
‘Inverdienen’ heet dat in het Jaarplan. Is dat niet gewoon een ander woord voor bezuinigen? “Je zou het bezuinigen kunnen noemen”, zegt Nollen, “maar bij bezuinigen gaat het in de praktijk meestal om grotere bedragen.”
Student Wellbeing Point is succesvol
Belangrijk punt in het jaarplan vindt Nollen het Student Wellbeing Point & Panel, waarvoor de VU 175.000 euro uittrekt. “Dat werkt waanzinnig goed en daar gaan we dus gewoon mee door”, aldus Nollen.
Aan de digitale ondersteuning van de eindwerken en het digitale toetsen besteedt de VU drie ton. “Daarmee verlichten we ook een beetje de werkdruk voor docenten”, aldus Nollen.
De VU gaat minder externe bureaus inhuren voor de werving van personeel. “Dat kunnen we ook een stukje zelf insourcen en daarmee wordt het beter en goedkoper, al vergt dat aan de voorkant wel een investering”, aldus Nollen. De VU vormt een eigen team dat zich gaat bezighouden met het invullen van vacatures. “Zo leveren we ook een bijdrage aan de werkdrukvermindering.”
‘We kunnen ook een stukje zelf insourcen en daarmee wordt het beter en goedkoper’
Er wordt 370.000 euro geïnvesteerd in een plagiaatdetectiesysteem dat volgens Nollen “aan alle academische standaarden voldoet en dat ook goed in de digitale leeromgeving Canvas is te integreren.”
Ruimtegebrek
En ten slotte gaat de VU de onderwijsplanning “optimaliseren”. “De groei van het aantal studenten was een hartstikke groot succes, maar dat noopt wel tot slimme keuzes in de benutting van de onderwijszalen”, aldus Nollen. Zo’n keuze is bijvoorbeeld het zogeheten vijfde blok, waarbij men ook aan het begin van de avond colleges geeft. Daarnaast zet de VU in op een doelmatiger gebruik van de beschikbare laboratoria.
Intussen gaat het bouwen van nieuwe ruimtes verder. “Eind dit jaar of begin volgend jaar wordt het Schoolwerktuinengebouw aan de overkant van de De Boelelaan opgeleverd”, aldus Nollen. “Binnen anderhalf jaar begint de bouw van een nieuwe ruimte voor start-ups en scale-ups. We bereiden de sloop van het W&N-gebouw voor. Ooit was er een plan voor studentenhuisvesting op de campus, maar dat is nu in bespreking, want die ruimte hebben we nodig voor onderwijs en onderzoek.”