Het is november 2022 als geneeskundestudent Sara Ben Hmido, toen 19 jaar, het kantoor van Inge van Wijk binnenstapt. Ben Hmido werkt volop aan haar bachelorscriptie en heeft grootse plannen, zo verklapt ze aan Van Wijk, coördinator van het MD/PhD-traject. Dat is een programma voor een kleine groep talentvolle geneeskundestudenten die hun master met een promotieonderzoek combineren. Waar vrijwel alle deelnemers pas in de masterfase bij Van Wijk aankloppen, doet Ben Hmido dit al tijdens haar bachelor waarin zij niet voldoende uitgedaagd wordt. “Zij is een uitzondering”, aldus de coördinator.
Van Wijk: “Ze had toen al veel plannen, aanbiedingen voor onderzoek, maar vooral veel zin en energie om te starten met ons programma. Dit jaar rondt Ben Hmido haar bachelor – mét honours – met een 8,5 af en staat ze te trappelen om te beginnen met haar master en promotietraject.
Eén probleem: er is een wachttijd van minimaal zes maanden om coschappen te lopen. En stilzitten, dat is niks voor haar, zegt Ben Hmido. “Als ik op vakantie was, zei ik na twee weken al tegen mijn moeder dat ik terug wilde. Mijn handen jeukten dan om weer aan de slag te gaan.” Om niet zes maanden te hoeven wachten besluit ze om haar wetenschappelijke masterstage naar voren te schuiven en tegelijkertijd met haar promotieonderzoek te beginnen, een mogelijkheid die het MD/PhD-traject biedt. “Het is alsof ik twee vliegen in één klap sla. Ik doe nu onderzoek voor mijn wetenschappelijke stage en dat vormt weer een onderdeel van mijn promotie.”
Vmbo-advies in Nieuw-West
Dat Ben Hmido op haar negentiende al een promotieplek krijgt aangeboden, was op de basisschool alles behalve vanzelfsprekend. Ze groeit op in Amsterdam Nieuw-West en krijgt op haar basisschool een vmbo-advies. Ze schrijft zich vervolgens in voor vmbo-t op een middelbare school in de buurt. Hoewel de lesstof haar makkelijk afgaat, zijn sommige docenten sceptisch over haar grote dromen. “Blijf op het vmbo-t, want daar ben je de beste”, zegt een leraar. Maar zij is vastbesloten om arts te worden en daarvoor heeft ze vwo nodig. Dat lukt stapsgewijs: in het tweede jaar doet ze de havo en in jaar drie stroomt ze door naar het vwo. Het niveau kan ze makkelijk aan, maar toch twijfelt ze over haar kunnen. Gelukkig is haar familie er om te helpen.
Steun van familie
“Het lijkt wel alsof mijn familie bestaat uit psychologen en motivatiecoaches”, vertelt ze. “Ik vond de middelbare school mentaal soms best zwaar, dan zakte mijn motivatie weg of kreeg ik twijfels over mijn potentie. Gaat het me wel lukken, vroeg ik me dan af. Die twijfels vraten op een gegeven moment aan me. Mijn familie hielp me dan geweldig door te zeggen dat ze in mij geloofden en dat ik het niveau aankon. Zij spraken mij moed in, zodat ik weer gemotiveerd verder kon gaan. De steun van mijn familie is een geluksfactor geweest in mijn traject, zij hebben mij echt geholpen om te komen waar ik nu ben.”
Hoofd leeg maken door onderzoek
De meeste mensen hebben hun handen al vol aan coschappen lopen of promoveren, maar Ben Hmido zal vanaf maart 2024 beide combineren. Hoe gaat ze dat bolwerken? “Als je iets leuk vindt om te doen, dan gaat het vanzelf. Ik zie onderzoek doen niet als werk, maar als een hobby. Andere coassistenten spelen piano of voetballen om hun hoofd leeg te maken, ik ga onderzoek doen. Lekker in de woonkamer mijn eigen ding doen.” Heeft ze dan geen andere ontspanning nodig? Ook daarin speelt haar familie een grote rol. “Ik breng veel tijd door met mijn familie, samen kletsen en genieten van elkaars gezelschap. Het is een ontlading voor mij, een manier om te ontspannen.”
Zaadje planten
Als zij vertelt over onderzoek doen – haar promotieonderzoek gaat over de inzet van AI bij de behandeling van darmkankerpatiënten –, lichten haar ogen op en begint ze nog sneller te praten. “Het is alsof je met onderzoek een zaadje plant waaruit een plantje begint te groeien. Het zaadje staat gelijk aan het opdoen van kennis, ontdekken hoe dingen in elkaar zitten. Op die kennis kun je voortbouwen en daaruit kun je nieuwe innovaties ontwikkelen: het plantje. Kennis opbouwen en met die kennis verbetering creëren, dat is precies waar ik me nu met ons onderzoeksteam op richt.” De hartstocht waarmee zij praat, ligt misschien wel ten grondslag aan de kans die chirurg Freek Daams haar bood. Nadat zij een keer met Daams in de operatiekamer stond, benaderde ze hem voor haar bachelorscriptie. Toen de chirurg zag hoe bevlogen zij was, bood hij haar een stage- én promotieplek aan. Ben Hmido: “Als Daams ziet dat je echt affiniteit hebt met onderzoek en gemotiveerd bent, dan wil hij vol voor jou gaan.”
Leren van uitglijders
Naast haar motivatie heeft Ben Hmido andere persoonlijke eigenschappen ontwikkeld die haar helpen excelleren. Ze noemt positiviteit en doorzettingsvermogen. Hoe zijn die gegroeid? “Ik heb veel uitglijders gemaakt. Maar daar haal ik juist mijn brandstof uit, om mezelf te bewijzen. Ik probeer vaak uit mijn comfortzone te stappen en zo te leren en te groeien. Tegenslag is juist iets dat goed voor je kan zijn, want van fouten leer je. Dat zijn echt de momenten waarin je reflecteert op jezelf en je persoonlijke groei stimuleert. Om niet opnieuw die fout te maken, om het juist beter te doen. Dat is echt mijn manier van leren.” Hoe iemand van twintig aan zulke wijze inzichten komt? “Mijn moeder natuurlijk”, lacht ze.
AI in de zorg
Voor haar promotieonderzoek kijkt Sara Ben Hmido hoe je met AI de zorg van darmkankerpatiënten kunt verbeteren. “Sommige kankerpatiënten krijgen na de operatie een lek in hun darm, dat fatale gevolgen kan hebben. Met een AI-model hopen we te voorspellen welke patiënten daar het meeste risico op lopen en die een veiligere behandeling te bieden, zoals een stoma.”
Persoonlijke groei
Ook over de kansenongelijkheid in Amsterdam heeft Ben Hmido ideeën. Ze zegt dat iemand uit Wassenaar of Amsterdam-Zuid meer kansen krijgt dan iemand uit Nieuw-West. “Voor iemand uit Wassenaar is het makkelijker om door een universitaire selectieprocedure heen te komen.”
Ben Hmido vindt ook het belangrijk dat middelbare scholen beseffen dat hun rol verder gaat dan onderwijzen. “Scholen moeten meer aandacht besteden aan de kansen die onze maatschappij te bieden heeft. Dus proactief bezig zijn met de toekomst van leerlingen na de middelbare school. Neem ze bijvoorbeeld een keer mee naar een universiteit of een onderneming. En persoonlijke ontwikkeling is heel belangrijk. Ik ben natuurlijk heel trots en blij met wat ik tot nu toe bereikt heb, maar ik hecht veel meer waarde aan het pad dat ik heb afgelegd. De groei in mijn persoonlijke ontwikkeling, daar ben ik het meest trots op.”
Individueel en grootschalig helpen
Over haar eigen toekomst is Ben Hmido duidelijk: zoveel mogelijk mensen helpen. “Ik wil als arts individuele patiënten helpen, dus een-op-een zorg bieden. Tegelijkertijd wil ik ook een impact hebben op grote schaal. Daarvoor is onderzoek perfect, want met inzichten en innovaties uit onderzoek kun je een hele populatie aan patiënten helpen. Mijn onderzoek naar AI in de zorg is daar een voorbeeld van. Hopelijk kan ik beide later combineren.”