Voetbal is emotie. Voetbal is oorlog. Twee erkende uitspraken over de grootste sport van Nederland. Op en om de velden blijken die uitspraken helaas waar. Gemiddeld krijgt de KNVB elke dag een melding van een exces binnen, vertelt KNVB-persvoorlichter Hans van Kastel tijdens de VU Newsroom Strijd buiten het veld. “Maar er zijn ook incidenten die niet gemeld worden.”
Van Kastel is een van de drie sprekers tijdens de Newsroom. De anderen zijn hoogleraar Sport en Recht aan de VU Marjan Olfers en journalist Wesley Meijer. De hoofdvraag is wat er gedaan kan worden tegen al het geweld rondom de velden, zowel bij de amateurs als bij de profs. “Iedereen voetbalt altijd voor zijn lol, maar stiekem is het helemaal niet leuk meer”, concludeert de zelf fanatiek voetballende Meijer. “We moeten kijken wat we kunnen doen om het weer leuk te maken.”
Schwalbes
Volgens Olfers, tevens oud-lid van de raad van commissarissen bij Ajax, ligt daar een grote verantwoordelijkheid bij de profs. “Als je kijkt naar een sport als rugby en hoeveel respect de profs daar voor de scheidsrechters hebben: dat is nogal een verschil met het voetbal.” Meijer sluit zich daarbij aan. “Die jonge amateurs hebben de schwalbes niet zelf uitgevonden.” Toch benadrukt Olfers dat het niet alleen een probleem is van het voetbal. “In Amstelveen is inmiddels ook de eerste hockeymoeder niet meer welkom op de club.” En zo zijn er meer incidenten.
Tijdstraf
Maar het voetbal is de sport met de meeste excessen en dus moeten er maatregelen komen. De KNVB nam na de dood van grensrechter Richard Nieuwenhuizen een aantal maatregelen binnen het amateurvoetbal. Volgens Meijer – die na de moord op Nieuwenhuizen het boek Oorlog langs de lijn schreef – heeft slechts een van die maatregelen een direct effect op het gedrag tijdens de wedstrijd: namelijk dat spelers bij een gele kaart vijf minuten naar de kant moeten.
Stadionverbod
De KNVB kan wel achteraf straffen uitdelen, al zijn de mogelijkheden beperkt. “We kunnen civiele straffen geven, maar we hebben geen toegang tot het strafrecht”, zegt Van Kastel. Dit geldt niet alleen voor het amateurvoetbal, waar de KNVB schorsingen kan uitdelen, maar ook voor het profvoetbal, waar de voetbalbond jaarlijks zo’n zeshonderd stadionverboden uitschrijft.
Uitlachen
Moeten we misschien een voorbeeld nemen aan Engeland? Het hooliganisme vierde daar hoogtij in de jaren tachtig, maar is inmiddels zodanig bestreden dat het (bijna) niet meer voorkomt. “Maar in Engeland mogen ze wel direct gevangenisstraffen uitdelen.” En bovendien zijn die veel zwaarder. Zo werd een fan die in 2002 het veld betrad om toenmalig Aston Villa-goalie Peter Enckelman na een blunder uit te lachen, vier maanden in de cel gezet.
Slechte beveiliging
Toch zijn enkele toeschouwers in de zaal van mening dat de KNVB meer kan doen. Bijvoorbeeld op het gebied van camerabeveiliging, om zo de rotte appels snel op te sporen. “Ik heb het idee dat een gemiddeld bedrijventerrein beter beveiligd is dan een voetbalstadion.” Van Kastel vindt dat de clubs daar zelf aan moeten bijdragen. “De KNVB kan die kosten niet voor alle 34 profclubs niet op zich nemen.”