“We snappen allemaal dat er financieel iets moet gebeuren”, zegt docent Aardwetenschappen Bernd Andeweg over de aanstaande bezuinigingen. “Maar de manier waarop en het tempo waarmee dit bij Aardwetenschappen gebeurt, daar hebben we grote moeite mee.” Eerder luidden medewerkers en studenten van Aardwetenschappen al de noodklok, nadat het faculteitsbestuur bekendmaakte dat de afdeling flink op de schop moet.
Bijna de helft verdwijnt
Het zou gaan om 15-20 voltijdsbanen die moeten verdwijnen, melden meerdere bronnen aan Ad Valvas. Andeweg beaamt dat dit tijdens een eerdere bijeenkomst genoemd is door het faculteitsbestuur. “Dat is bijna de helft van onze staf, dat is heel erg veel”, zegt Andeweg.
Er komen stevige bezuinigingen aan voor de hele VU. In het zwartste scenario gaat dat om 120 miljoen euro per jaar. Maar waar andere faculteiten en diensten in september een eerste versie van hun bezuinigingsplannen bij het college van bestuur moeten inleveren, is er bij Aardwetenschappen een aparte commissie in het leven geroepen die na de zomer al met een rapport moet komen over de toekomst van Aardwetenschappen. En dat gaat voor veel aardwetenschappers te snel.
Onbegrijpelijk
Bij de afgelopen townhall-meeting op 16 juli, een drukbezochte bijeenkomst over de toekomst van de bètafaculteit, krabbelde vicedecaan Pieter van Beukering overigens wel terug van die eerder genoemde 15 tot 20 banen. “Ik ben niet zo zeker van die vijftig procent die steeds genoemd wordt. Dat lijkt nu een gegeven te zijn, maar dat is aan de commissie.”
Op een vraag uit het publiek waarom er bij Aardwetenschappen anders wordt gehandeld dan bij de rest van de VU, antwoordde decaan Aletta Kraneveld: “We hebben nauw contact met het managementteam van Aardwetenschappen en we hebben inderdaad een speciale commissie samengesteld, maar die opereert niet in het geheim. De opdracht van die commissie is om ons te adviseren.” Bij verdere vragen over de situatie bij Aardwetenschappen antwoordde de decaan meermaals ontwijkend. “Dit is niet de tijd en plek om daarover in detail te gaan.”
Voor Andeweg is het handelen van het faculteitsbestuur onbegrijpelijk. “Steeds benadrukt het faculteitsbestuur het belang van zorgvuldigheid. Maar de grote haast die nu gemaakt wordt, met een commissie die in de vakantie is aangesteld en binnen een paar weken een rapport uitbrengt, kan ik niet rijmen met zorgvuldigheid.” Andeweg vreest dat het faculteitsbestuur het rapport, dat in september uitkomt, zal gebruiken om diens plannen door te drukken. “Dat rapport is dan de waarheid. En dan worden we in september voor de troepen uit gedecimeerd.”
Niet transparant
De verkenningscommissie die door het bètabestuur is aangesteld om het rapport op te stellen, bestaat uit wetenschappers uit de faculteit. Zij gaan kijken wat er precies met Aardwetenschappen moet gebeuren, aangezien de afdeling volgens het faculteitsbestuur ‘binnen de huidige financiële kaders van de VU niet (financieel) duurzaam is’. Andeweg: “Niets dan lof voor de commissieleden, die er nog het beste van proberen te maken. Maar die commissie, aangesteld door het faculteitsbestuur, opereert in het geheim. De commissie adviseert het bestuur en vervolgens neemt het bestuur een besluit. Maar de kaders waarop dat is gebaseerd, zijn niet duidelijk. Het hele proces is totaal niet transparant.”
Opleiding overeind houden
De commissie gaat de komende weken onderzoeken welke onderzoekslijnen van Aardwetenschappen het best in de VU-missie passen en veelbelovend zijn. Volgens Andeweg zijn dat feitelijk alle onderzoekslijnen, omdat Aardwetenschappen per definitie bijdraagt aan de ‘verantwoordelijkheid voor de planeet’ die de VU in haar missie noemt. “Verder zegt het bestuur dat het onderwijs het onderzoek moet volgen. Daar ben ik het volledig mee oneens. Onderzoekslijnen hangen af van individuen die toevallig grote beurzen binnenhalen – bijzondere mooie projecten, daar niet van. Maar ik zou denken dat je de opleiding Aardwetenschappen – al tien jaar een topopleiding – overeind wil houden en dat je eerst gaat kijken hoe je dat voor elkaar kunt krijgen. Dat dat niet lijkt te gebeuren, daar maak ik mij grote zorgen om.”
Tijdens de townhall-meeting vraagt een medewerker hoe studenten Aardwetenschappen probleemloos kunnen afstuderen, als de helft van de docenten ontslagen wordt. “Er zal improvisatie voor nodig zijn”, zegt Van Beukering, “in principe zullen er docenten overblijven en misschien zijn er andere groepen binnen de VU die een deel van het onderwijs kunnen overnemen.”
Niet communiceren
Ook over het verzoek van het faculteitsbestuur aan medewerkers om niet met studenten en media te praten leeft onvrede binnen de afdeling. “Want hoe moet ik mij stilhouden tegenover mijn studenten, als ik het nieuws over de reorganisatieplannen hoor terwijl ik met ze in Spanje ben op veldwerkexcursie?” vraagt Andeweg zich af. Als hij dit opmerkt tijdens de bijeenkomst van 16 juli, antwoordt Van Beukering als volgt: “We hebben gevraagd om niet in detail te spreken met studenten, omdat er geen details zijn. De commissie is bezig, we weten nog niet welke gevolgen dit gaat hebben voor het onderwijs van Aardwetenschappen. Daarom hebben we gevraagd de communicatie aan ons over te laten.”
Volgens Andeweg leidt het optreden van het bestuur tot veel stress en frustratie bij hem en zijn collega’s. “Er gaan hier zoveel dingen niet transparant en eerlijk. Mijn opleiding dreigt te verdwijnen en mijn baan staat op de tocht. Hier wordt iedereen ongelukkig van.”
“Onderzoekslijnen hangen af van individuen die toevallig grote beurzen binnenhalen”, daarmee bedoel ik niet dat het alleen maar geluk is als je onderzoek gefinancierd krijgt bij NWO en of EU. Natuurlijk is dat heel hard werken. Uiteindelijk is er toch een factor geluk in de selectie van welke projecten wel en niet gefinancierd worden aanwezig. Het is dus lastig sturen op de inhoud van een BSc opleiding, daarom leiden we er aardwetenschappers mee op, die overal mee uit de voeten kunnen. Of het nou bosbranden zijn, planeten, computermodellen van klimaatverandering, geothermie in de diepe ondergrond, het opsporen van grondstoffen om de energie-transitie mogelijk te maken, schoon drinkwater en ga zo maar door., .
Er wordt helaas geen aandacht geschonken aan het praktische gegeven dat een belangrijk deel van de inkomsten van de staat afkomstig is van aardgas, gevonden door geologen. Risico’s van geinduceerde aardbevingen tgv aardgaswinning kunnen alleen door geowetenschappers beheerst worden.
Er wordt helaas geen aandacht geschonken aan het praktische gegeven dat een belangrijk deel van de inkomsten van de staat afkomstig is van aardgas, gevonden door geologen. Risico’s van geinduceerde aardbevingen tgv aardgaswinning kunnen alleen door geowetenschappers beheerst worden.
Het feit datPieter Beukering met een mond vol tanden zat, op het moment dat iemand de vraag durfde te stellen hoe ze verwachten dat studenten niks gaan merken en gewoon kunnen doorstuderen, zegt wat mij betreft genoeg.. creativiteit en improvisatie is niet hoe je wetenschappers opleid..
Bijzonder. Reorganisatie betekent dat je baan overbodig wordt. Dan kan niet ineens iemand jou cursus gaan geven. En ik vraag me af wie er bijvoorbeeld Magmatic Processes gaat geven dan. Iemand van scheikunde?
Alsof je een explosief naar binnen gooit en zegt: ogen en oren dicht, komt allemaal goed! En of het een rookbom is, of een stinkbom, of een atoombom.. ja, dat weten we nog niet. Was het uberhaupt een goed idee het explosief naar binnen te gooien? Zou je niet kunnen helpen proberen het lontje door te knippen of uit te maken? Of naar buiten te gooien?
Heel bijzonder! In deze tijden van klimaatverandering, zeespiegelstijging, afsmeltende ijskappen, bodemdaling, een onder druk staande waterhuishouding, weersextremen, broeikasgassen, droogte, natuurbranden, klimaatmitigatie (CO2 opslag, windmolens op zee), geothermie, energietransitie en een tekort aan geologen om in Europa zeldzame aarden te vinden besluit de VU om bij Aardwetenschappen zo’n 15 à 20 FTE weg te reorganiseren. Aan de ene kant heeft Nederland heel veel aardwetenschappers nodig, en aan de andere kant wil de VU de opleiding aardwetenschappen zo goed als sluiten. Dertig jaar geleden zijn in Nederland de aardwetenschappelijke faculteiten in Leiden, Groningen en aan de UvA gesloten, en bleven Utrecht en de VU. Nu wil de VU de deur ook op slot doen. Hoe wil Nederland dan nog aan de vraag voor aardwetenschappers blijven voldoen, want bedrijfsleven en overheid hebben een continue vraag naar aardwetenschappers. Of is dat laatste onbelangrijk?
En dan gek vinden dat mensen het vertrouwen in het faculteitsbestuur kwijt raken (of beter gezegd, kwijt zijn). Geen transparantie, half bakken ideeën en zwijgplicht eisen van de gedupeerden. Dit in combinatie met de verhuizingsproblematiek moet toch leiden tot zorgen hoger op? Niet dat ik daar nou zoveel vertrouwen in heb..