De voorzitter van het college van bestuur René Smit vindt het jammer dat hij en zijn collega’s “er niet in zijn geslaagd de studenten het gevoel te geven dat ze aan de VU op de goede plek zitten”. Smit verwees naar de negatieve oordelen die VU-studenten over hun opleidingen geven in de Nationale Studentenenquête.
“Maar”, zo relativeerde hij, “de kwaliteitsverschillen met andere Nederlandse universiteiten zijn eigenlijk helemaal niet zo groot. Het verschil in kwaliteit tussen de opleidingen op de VU-campus zelf is veel groter, en dat trekken wij ons zeer aan.”
Eindbaas van de VU
Smit zei dat eerder vandaag tijdens een ontmoeting met studenten in het kader van de Lucht Je Hart Week, een serie activiteiten, georganiseerd door de universitaire en facultaire studentenraden, bedoeld om de student in het zonnetje zetten. De afgelopen dagen werden studenten op allerlei manieren uitgenodigd om hun ‘hart te luchten’, hun klachten en opmerkingen te uiten en misschien ook wel hun loftuitingen op hun studie of op de VU in het algemeen, of hun vragen te stellen.
Vanmorgen hadden ze de kans om dat te doen tegen René Smit, zeg maar de eindbaas van de VU, maar daar maakten slechts een stuk of twintig studenten gebruik van. Er was duidelijk gerekend op meer, aangezien de grote collegezaal van het VU-hoofdgebouw, KC07, voor de bijeenkomst was gereserveerd.
Gestreste docenten
Een select gezelschap, met bijna zonder uitzondering goede vragen. Iemand uitte zijn zorgen over het voortbestaan van opleidingen als scheikunde, die weinig studenten trekken. Studenten waren kritisch over de gecentraliseerde manier waarop de VU wordt bestuurd, over het aantal vrouwelijke decanen en hoogleraren aan de VU, ze wilden weten wat Smit te zeggen had over de identiteit van de VU en maken zich zorgen over de gestreste docenten op hun faculteit.
Om met dat laatste te beginnen: veel VU-medewerkers zijn gestrest door de onzekerheid die de reorganisatie met zich meebrengt, legde Smit uit. En toen: “Maar als die reorganisatie goed wordt aangepakt, hoeft niemand gestrest te zijn.”
Ontwijkende antwoorden
Het gaat allemaal om de verbetering van het onderwijs, legde Smit ook de studenten weer uit. “Veranderingen zijn noodzakelijk, maar ze gaan niet vanzelf”, zei hij. “Helaas leven we in een wereld waar steeds meer eisen worden gesteld en waarin kritisch wordt gekeken naar de manier waarop wij met belastinggeld omgaan.”
Smit toont zich een behendig diplomaat. Toen de vraag over het aantal vrouwelijke decanen kwam, zei hij dat de VU één vrouwelijke decaan heeft en dat nog geen vijftien procent van de hoogleraar vrouw is, maar dat 65 procent van de directeuren op de VU-campus vrouw is. Een student vroeg hem welke manier van financieren zijn voorkeur heeft, maar Smit wilde dat niet zeggen. “Het financieringsmodel verandert toch elke twee jaar.” Liever stelt de VU zijn eigen doelen, namelijk de onderwijskwaliteit verhogen en studenten tijdens hun studie “iets toevoegen.”
Autonome eilandjes
Over het verdwijnen van een fundamenteel wetenschappelijk vak als scheikunde maakt Smit zich geen zorgen, ook al trekt dat op het moment weinig studenten. Het simpele feit dat een bètafaculteit zonder scheikunde niet compleet kan zijn, lijkt voor Smit een garantie te zijn voor het voortbestaan van dergelijke vakken. Maar hij zei ook dat kleine opleidingen, die zichzelf niet kunnen bekostigen, geld en dus capaciteit ‘onthouden’ aan opleidingen die wél honderd of meer studenten hebben en die mee moeten betalen aan die kleine opleidingen.
“De VU heeft een lange traditie van interdisciplinaire samenwerking”, zei Smit over het centralistische bestuur. Volgens hem hangt dat samen met het feit dat alle faculteiten zich op dezelfde “postzegel”op de Zuidas bevinden. Die samenwerking vraagt om centrale aansturing en ondersteuning. Het is volgens Smit een bewuste keuze om geen min of meer autonome eilandjes te hebben, zoals bij de UvA.
Ondersteunende diensten
Dat levert een interessante uitdaging op waar het de samenwerking met de UvA betreft, bijvoorbeeld in de grote bètafaculteit, de Amsterdam Faculty of Science. “De één wil ’s avonds graag de gordijnen open omdat dat gezellig is, de ander wil ze dicht omdat dat beter is voor het milieu”, zei Smit cryptisch. Daar moet dus nog over gepraat worden.
De VU en de UvA werken al langer samen, bijvoorbeeld in het prestigieuze Amsterdam University College, kleinschalig en tjokvol ondersteunend personeel, zoals een studente slim opmerkte: “terwijl hier aan de VU alles juist grootschalig wordt en er wordt bezuinigd op de ondersteunende diensten.”
Maar volgens Smit is het AUC helemaal niet zo kleinschalig en dat er niet wordt bezuinigd op het ondersteunende personeel, tja, “We kunnen op het AUC hoger collegegeld vragen”, zei Smit.
Diversiteit
Over de identiteit van de VU: Smit bekende dat hij niet gereformeerd is maar Luthers, geen Amsterdammer en geen VU-alumnus. De VU is volgens hem geëvolueerd van een gereformeerde universiteit via een breed-christelijke universiteit naar een “open universiteit” die zijn afkomst niet verloochent en zich bewust is van het feit dat iedereen een levensbeschouwing heeft. Die moet iedereen durven uitspreken, zonder dat mensen elkaar verketteren en de maat nemen. “Diversity breeds excellence“, zei Smit de Californische universiteit UCLA na.
Tentamenreglement
Aan het einde kwam er ook nog een klacht over het nieuwe tentamenreglement. Vroeger mocht je tot een half uur na aanvang van het tentamen nog meedoen, zei een student, en nu mag je nog maar een kwartier te laat komen. Vond-ie niet eerlijk, want laatst was hij vier minuten, nadat dat eerste kwartier was verstreken, aangekomen (hij was dus 19 minuten te laat), en toen werd hem de toegang geweigerd.
“Je moet toch gewoon te laat kunnen komen?”, aldus de student. Nou, Smit vond van niet. “De boot naar Engeland vertrekt toch ook op een bepaalde tijd en als jij dan niet op die boot zit, ga je niet mee naar Engeland”, was zijn onverbiddelijke antwoord.