De dag waarop de lhbtqia+-gemeenschap oproept tot meer zichtbaarheid in het hoger onderwijs, presenteert VU Pride, samen met de UB, haar nieuwe Pride Library. Denk daarbij niet alleen aan één heel grote roze boekenkast, maar ook aan een ontmoetingsplek om specifieke kennis te delen.
Bij haar oprichting in 2017 stelde VU Pride vier doelen vast: zichtbaarheid van de lhbtqia+-gemeenschap, inclusiviteit van de organisatie, kennis delen en community building. “Met de Pride Library streven we elk van die doelen na”, aldus programmacoördinator Lieneke Luit.
Pride Library is de werktitel. Heb je zelf een betere suggestie? Dan kun je die mailen naar: pride@vu.nl. Onder eerdere inzendingen werden al suggesties als ‘Rainbow Reads’ en ‘LGBiebTQIA’ gedaan.
Uit een survey over biseksualiteit onder hun achterban bleek dat er veel belangstelling was voor dit onderwerp. Luit: “Het blijkt dat die groep heel lang geen aandacht heeft gehad binnen de community. Met ons project hopen we dit soort kennis te verspreiden.” Ook voor mensen van buiten de lhbtia+-gemeenschap en zelfs buiten de universiteit, hoopt bibliotheekmanager Derks. “Het moet juist een plek zijn voor iedereen, waar mensen zich prettig voelen en waar ze openlijk kunnen praten.”
Safe space
VU Pride stelt nieuw aangeschafte boeken en werken over de lhbtia+-gemeenschap uit de collectie van de Universiteitsbibiliotheek (UB) beschikbaar. Op de tweede verdieping van het hoofdgebouw komt een ruimte waar je kunt zitten lezen en waar evenementen plaatsvinden. “Men zou die ruimte incidenteel als safe space kunnen gebruiken voor het uitwisselen van ideeën”, zegt Luit. “Maar het blijft een openbare ruimte binnen de bibliotheek, die veiligheid is moeilijk te garanderen.”
Volgens bibliotheekmanager Derks is het niet uitgesloten dat ze daar een ruimte voor inrichten. “De tweede verdieping is er juist voor om te experimenteren.”
Monsters in de kast
VU Pride vroeg haar achterban welke boeken ze misten in de bibliotheek, VU Pride-medewerkers selecteerden zelf boeken, en student-assistenten doken het depot van de UB in op zoek naar exemplaren die lagen te verstoffen. Daarnaast vonden ze hun boeken via het online zoeksysteem van de UB. “We zochten daarbij op biseksueel, homo, transgender. Maar ook op potten en flikkers, om de boeken uit de tijd dat die termen nog gangbaar waren ook mee te nemen.”
Bij de inrichting hebben ze volgens Luit bewust gekozen voor het bij elkaar plaatsen van uiteenlopende boeken. “Bij onze zoektocht kwamen we fantastische titels tegen. Monsters in the closet bijvoorbeeld, over de representatie van homoseksualiteit in horrorfilms. Als je dat plaatst naast een boek over hormoonbehandeling van transpersonen, zal een student geneeskunde misschien ook iets meekrijgen van filmstudies en andersom.”
Regenboogvlag voor het hoofdgebouw
Het depot is nu nog gesloten, maar op den duur hoopt VU Pride daar nog zo’n 600 boeken uit te kunnen halen. Die zullen ze niet allemaal tegelijk uitstallen. Voor nu moeten ze het nog doen met een bescheiden roze boekenkast die IHLIA, het lhbtqia+-archief uit de OBA hen uitleende. In de selectie is onder meer veel aandacht voor een intersectioneel perspectief, zoals boeken door en over people of color uit de gemeenschap.
Luit: “De VU vindt diversiteit heel belangrijk, dat hebben we gemerkt in hun ondersteuning. Toen we drie jaar geleden tijdens Pride opmerkten dat de VU geen regenboogvlag had uithangen, hebben ze dat meteen gedaan. Daar begon VU Pride.”
De VU pakt de meeste verzoeken van VU Pride voortvarend op, vindt Luit. “Uiteraard geldt dat niet altijd: bij een onderwerp als genderinclusieve toiletten ziet niet iedereen de urgentie. Maar als we vragen om ruimte voor een lezing of ander evenement, is die er altijd.”
Sociale rol
De komst van de Pride Library sluit volgens bibliotheekmanager Derks mooi aan op de veranderende rol van bibliotheken. “Vroeger waren boeken als objecten een kostbaar bezit. Nu zijn de opslagkosten, de beveiliging en de registratie van die boeken duurder dan het boek zelf. De overvolle magazijnen met boeken staan ironisch genoeg de ontwikkeling van de bibliotheek in de weg.”
Nu mensen via het internet talloze bronnen kunnen raadplegen, hebben ze de bibliotheek volgens Derks minder nodig om informatie te krijgen, maar juist om deze op waarde te schatten en fake news te herkennen. Tegelijkertijd wordt daarmee de sociale rol van de bibliotheek als een plek om elkaar te ontmoeten en kennis uit te wisselen groter, zegt Derks.
“We hebben kilometers boeken in het magazijn staan waar maar zo’n 20 tot 30 procent van wordt gelezen. Die boeken hebben het mooiste uitzicht van Nederland – ruimte die we graag zouden teruggeven aan de universiteit en haar studenten.” De boeken online aanbieden is volgens Derks niet de beste oplossing. “Het element van serendipiteit, dat je een boek vindt zonder dat je ernaar zocht, is moeilijk online te reproduceren.” Via kleine themabibliotheken, verspreid over de universiteit met onderwerpen als bijvoorbeeld het klimaat en Black Archives, hoopt Derks in de toekomst vanuit de UB te kunnen verhalen wat er speelt binnen de VU-gemeenschap.
De officiële opening stond oorspronkelijk gepland voor 11 oktober, op nationale Coming Out Day, met een toespraak van Vrije Schrijver Maxim Februari. Door de coronamaatregelen ging dat niet door. Zodra de maatregelen het toelaten, wordt de bibliotheek verder ingericht en feestelijk geopend.