Hoogleraar Engels en literatuur Diederik Oostdijk werkt mee aan de renovatie van het Netherlands Carillon, een Nederlands monument in Washington D.C. in de Verenigde Staten. Het cadeautje van Nederland aan de VS in de jaren vijftig klinkt eigenlijk altijd al vals.
“Het is een monument dat Nederland de VS heeft geschonken als dank voor de hulp bij de bevrijding en de Marshallhulp die Nederland heeft gekregen eind jaren veertig, begin jaren vijftig”, vertelt Oostdijk. “Juliana zou het eerste klokje bij haar eerste staatsbezoek naar Amerika in 1952 overhandigen aan president Truman. Maar zo’n beetje alles wat mis kon gaan, ging mis.”
Collecte geboycot
Dat begint al bij het geld ophalen. In Nederland was lang niet iedereen het eens geweest met het carillon, want tegenstanders waren nog boos dat Amerika druk op Nederland had uitgeoefend om afstand te doen van Nederlands-Indië en wilden niet meedoen aan de collecte. Helemaal saillant: het eerste klokje, dat Juliana aan president Truman zou overhandigen tijdens het staatsbezoek, stond op het moment suprême nog in de ambtswoning van de ambassadeur.
Oostdijk ontdekte al die dingen omdat hij de afgelopen jaren een boek schreef over het Netherlands Carillon, Bells for America, dat vorige week uitkwam. Hij is net terug uit Washington D.C., waar hij het eerste exemplaar overhandigde aan de Nederlandse ambassadeur in de VS.
Dat het boek uitkomt tegelijk met de start van de renovatie, is eigenlijk toevallig. Toen het boek bijna af was, kreeg Oostdijk een telefoontje uit de VS. De National Park Service, beheerder van de George Washington Memorial Parkway waar het carillon staat, had besloten om het carillon te laten renoveren, en de ambassade vroeg daarom of Oostdijk in de adviescommissie wilde komen.
Drie klokkengieters
De renovatie is hard nodig, want het monument is flink verroest. En het is dus vals. “De vijftig klokken zijn door drie verschillende klokkengieters gemaakt”, vertelt Oostdijk. “Daardoor klinkt het als je erop speelt een beetje dissonant. Het maken van de klokken was al een soort Nederlands poldermodel: niemand werd de hele opdracht gegund en het was één groot politiek compromis. Maar nu gaan de klokken dus eindelijk goed gestemd worden.”
De klokken van het carillon worden bij de klokkengieterij Koninklijke Eijsbouts gerenoveerd en gestemd. In het voorjaar van 2020 komt daar een tentoonstelling met de klokken. Daarna gaan ze weer terug naar de VS. Vlak voor de tentoonstelling komt ook de Nederlandstalige versie van Oostdijks boek uit, Klokken voor Amerika.