Vrijdag 22 maart, een hotel aan de stormachtige kust. De portefeuillehouders onderwijs, de onderwijsdirecteuren en de rector zijn twee dagen in retraite. Wat wordt daar allemaal besproken? Advalvas werd nieuwsgierig, en zocht rector Lex Bouter in Zandvoort op.
Naar verluidt is er deze twee dagen een grote slag gemaakt. Welke precies?
“Deze retraite is ingelast om de faculteiten kritisch naar elkaars plannen te laten kijken. Dat gebeurt in uiterst constructieve sfeer en er komt veel inspiratie uit voort. De boeteregeling voor het nakijken van tentamens bij Feweb blijkt bijvoorbeeld zo effectief dat andere faculteiten nu overwegen die over te nemen.
“Gisteren hebben we een indringend gesprek gehad over de onderwijsvisie. Die moeten we niet opnieuw bedenken, want we hebben visie genoeg. Maar nu is het tijd om het beleid aan te scherpen en in maatregelen om te zetten.
“Verder is de tevredenheid van studenten een belangrijk onderwerp. Wat gaan faculteiten en diensten doen om die te vergroten? In de Nationale Studentenenquête (NSE) is de VU in 10 jaar tijd van een leidende positie onderaan komen te bungelen. De universiteiten onderling verschillen in de NSE soms op een tiende van een punt, maar opleidingen binnen de VU laten soms hele punten verschil zien. Opleidingen die heel goed beoordeeld worden, zoals Aardwetenschappen kunnen als voorbeeld dienen voor andere opleidingen. “
U zegt: visie hebben we genoeg, maar uit de proefaudit bleek toch dat er gebrek was aan een gedeelde visie?
“Het probleem was niet dat er geen gedeelde visie was, maar dat onze visie te abstract was, en te veel deftige woorden bevatte. Mensen hadden er verschillende beelden bij, en konden de visie niet in verband brengen met de kernwaarden van de organisatie. Dat is de oefening die we gisteren gedaan hebben: de visie ontdoen van de abstracte begrippen en concreter maken. Er liggen nu een paar korte teksten die onze kijk op het onderwijs heel precies verbinden met aan de ene kant de kernwaarden – verbondenheid, open en persoonlijk – en aan de andere kant met concrete maatregelen.”
Over de onderwijsvisie was u het dus al eens, en sinds januari liggen er de richtlijnen voor het bachelor- en masteronderwijs. Wat is daar nu in deze retraite aan toegevoegd?
“De afgelopen jaren ontwikkelden we het instellingsplan, we hebben programmacommissies ingericht en richtlijnen voor het onderwijs opgesteld. Daar bovenop komt nu de instellingsaudit. Uit de proefaudit blijkt dat we daar nog niet klaar voor zijn. Tijdens deze retraite bespreken we hoe we dat gaan oppakken, en hoe we de prestatiemiddelen, 8,2 miljoen euro per jaar, drie jaar lang, daarvoor gaan inzetten. Nieuw is dat de portefeuillehouders onderwijs de leiding van dat proces nemen. Zij zijn er collectief verantwoordelijk voor dat we de afspraken binnen de VU en met het ministerie nakomen, én dat ze het binnen hun eigen faculteit voor elkaar krijgen.
“Voor een deel spelen er VU-brede kwesties, maar grotendeels zijn de kwesties eigen aan de faculteit en de opleidingen. We geven de faculteiten een kader mee waaraan ze zich moeten houden, maar daarbinnen willen we ze maximale ruimte bieden om hun eigen problemen te kunnen aanpakken.”
En nu hard aan de slag met de nieuwe onderwijsplannen?
“In alle faculteiten en diensten is de onderwijsagenda nu uitgewerkt tot een plan van aanpak. Half april gaan de faculteiten op een paar A4’tjes precies aangeven wat zij met hun deel van die 8,2 miljoen prestatiegelden willen doen. Vervolgens bespreekt het college in mei de plannen met het faculteitsbestuur en het managementteam van de diensten. In die bestuurlijke overleggen komen we tot concrete afspraken voor de komende drie jaar, en dan gaan we dus dat jaarlijkse budget toewijzen.”
Dus elke faculteit krijgt een eigen veranderbudget?
“Ja, en universiteitsbrede projecten ook. Zo is er nu een project gaande dat het mogelijk maakt dat studenten op hun telefoon of computer zien waar er vrije werkplekken zijn. Daar gaan studenten heel blij van worden.”
En wanneer gaan we de instellingsaudit halen?
“Als we er klaar voor zijn. In april gaan we een afspraak met de NVAO maken. De instellingsaudit komt misschien nog dit jaar, anders volgend voorjaar. Er klaar voor zijn betekent: goede plannen hebben, druk bezig zijn ze te realiseren en duidelijke resultaten die dat onderbouwen.”
Waarom slagen andere universiteiten eerder voor die toets?
“Ja, dat is in zekere zin de wet van de remmende voorsprong. Wij waren lang een voorbeeld voor andere universiteiten voor wat betreft de degelijkheid en de kwaliteit van ons onderwijs. En dan word je een beetje zelfgenoegzaam. Als je dan ook nog bijna verdubbelt in studentenaantallen, ontstaat er wat achterstallig onderhoud. Ik kan het ook mooier vertellen, maar dat is in essentie het verhaal.”