Is zo’n suikertaks niet een duidelijk politieke keuze voor overheidsbemoeienis met onze persoonlijke levens?
“Als je het zo bekijkt is eigenlijk alles politiek. Maar die suikertaks is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat zo’n maatregel invloed heeft op ons koopgedrag. In de landen die zo’n taks hebben ingevoerd, helpt het echt. En als je beseft dat de helft van de Nederlandse bevolking overgewicht heeft, waarvan 15 procent ernstig, en dat dat in 2040 voor tweederde van de bevolking zal gelden als het zo doorgaat, dan is het toch duidelijk dat we iets moeten doen?”
Vanuit het oogpunt van de volksgezondheid moet er iets gebeuren, goed. Maar jij kiest duidelijk voor staatsdwang.
“In het kader van een leeropdracht had ik het er met een docent over. Ik ben mondhygiënist en dus veel bezig met mondzorg. Nu werd er vroeger fluoride aan ons drinkwater toegevoegd om tandbederf te voorkomen, daar is de overheid mee gestopt vanwege het argument van individuele keuzevrijheid. Gevolg is wel dat kinderen weer massaal gaatjes in hun gebitten hebben. De staat kan dus veel invloed hebben op gezondheidseffecten.”
De tandarts en mondhygiënist terug in de standaard zorgverzekering zou helpen, nu is die zo duur dat mensen maar niet meer naar de tandarts gaan.
“Zeker waar, maar voor kinderen is de tandarts nog steeds gratis. En ook bij het bestrijden van overgewicht kies ik niet voor suikertaks alleen. De maatregel gaat samen met een verlaging van de btw op gezonde producten, zoals groenten en fruit. En samen met de minister van Landbouw, Omgeving, Voedsel en Energie pleit ik voor meer groen en natuur, een omgeving die het mensen mensen makkelijk maakt om meer te bewegen, en ook voor gratis sport voor jongeren.”
Hoe kom je eigenlijk aan je ministerspost? Heb je je opgegeven, ben je benaderd?
“De docent over wie ik het net had, vroeg me of ik geïnteresseerd was en door Max Schouten van de VU-dienst Communicatie & Marketing ben ik voorgedragen. Ik was zeer vereerd.”
Waar bestaat je werk als minister precies uit?
“Op wetenschap gebaseerd beleid ontwikkelen en dat aan de man proberen te brengen. Zorgen dat mijn verhaal wordt gehoord. Media benaderen, ik las dat de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving precies die plannen rond suikertaks adviseert die wij ook in ons regeerakkoord hebben staan. Het zou kunnen dat dat onze invloed is geweest, ik hoop het. Iedere week heb ik een vergadering met de ministerraad om te rapporteren wat we hebben gedaan, met wie we hebben gesproken en wat we voor elkaar hebben gekregen.”
Moet je als minister niet ook de boer op aan je eigen universiteit?
“Ik ben bezig met een van mijn docenten, Margreet Olthof, met wie ik een filmpje over onder andere het ministerschap ga maken. Voor de rest moet nog een plan en een script worden gemaakt.”
Stel je voor, het college van bestuur van de VU nodigt je uit voor een gezondheidsplan voor de VU-campus, wat zou je voorstellen?
“Alleen nog maar gezonde dingen in het VU-restaurant, geen Marsen en gevulde koeken meer in de snackautomaten, maar appels, peren en sinaasappels.”
Verplicht een uurtje bewegen aan het begin van elke dag?
“Ik vind dat niet ethisch, moet je dan overal op de campus weegschalen neerzetten?”
Ik zei bewegen, niet wegen. Maar nu we het er toch over hebben, is het eigenlijk geen vorm van bodyshaming, die focus op overgewicht?
“Ik vind niet dat iemand een bepaald gewicht moet hebben, en ik geloof ook niet dat je BMI een goede indicator is voor je gezondheid, daar zijn betere formules voor, bijvoorbeeld het berekenen van vetpercentages. Maar bewegen is voor iedereen gezond, of je nou honderd kilo weegt of vijftig, en gezonde voeding is natuurlijk belangrijk.”
De veertien universiteiten van koepelvereniging VSNU hebben allemaal een student aangedragen die minister kon worden van een of ander onderwerp in het Studentenkabinet. Dat heeft formeel niets te maken met de politiek in Den Haag. Het wil alleen beleid aanbevelen dat is gebaseerd op de wetenschap. Minister van Sport en Bewegen Hila Bawary is masterstudent Health Sciences aan de VU.