Het stembureau in het Nieuwe Universiteitsgebouw ging vandaag alvast open voor mensen uit de risicogroep. Vooralsnog loopt er meer personeel dan stemmers rond.
De stembureaumedewerkers maken lange dagen. Op maandag en dinsdag van kwart voor zeven ’s ochtends tot negen uur ’s avonds, en op woensdag blijven ze tot ver na negenen om alle stemmen te kunnen tellen. “Soms ben je zo moe door de lange werkdag dat concentreren soms lastig kan zijn, maar je doet het gewoon samen”, zegt stembureaumedewerker Eline – haar achternaam deelt ze liever niet.
De komende drie dagen zit ze hier op haar post. “Mijn moeder werkte bij het gemeentehuis, dit was haar vaste taak. Ik vind het belangrijk om dit ook te doen, het is altijd wel een speciale dag.”
Niet meekijken
Voorafgaand krijgen de medewerkers een online toets met vragen als wat je van stemmers moet controleren en hoe de stemhokjes zijn ingericht. Halen ze een bepaald percentage, dan mogen ze aan de slag op het stembureau. Ze zijn daar niet alleen voor de ontvangst en de controle van de stemmers, maar zorgen ook dat alles goed verloopt. “Soms nemen mensen per ongeluk hun stembiljet mee, worden ze boos omdat ze het niet begrijpen of moeten we mensen bij elkaar uit het hokje halen”, aldus Eline.
Op dat moment wijst ze haar collega naar een hokje waar een jongetje bij een stemmende man in het hokje staat. “Als kinderen zo groot zijn dat ze op de stemplank kunnen kijken, mogen ze niet meer mee.”
Eigen potloodje
Door de coronamaatregelen zijn er meer controletaken. Bezoekers moeten een mondkapje op en een flink spiegelend spatscherm scheidt hen van de medewerkers. In plaats van een hangend potlood in het loket krijgt iedereen een eigen rood exemplaar en alles is ruimer opgezet.
Nu het stemmen over drie dagen verspreid is, is de druk wel flink verminderd. Bij de ingang draaien drie medewerkers rondjes om elkaar, wachtend op mensen om te verwelkomen. De drie achter het loket zitten geduldig klaar voor nieuwe stemmers. Eline: “Tussendoor kletsen we gewoon een beetje, of lezen een boekje. Maar de stemmer is het belangrijkst. Je moet wel op blijven letten.”
Braille
De medewerkers sturen iemand die komt stemmen niet weg, maar deze dagen zijn in principe bedoeld voor ouderen en mensen met een beperking. Zo is er een apart hokje voor mensen met een visuele beperking. In het midden ligt een plaat ter grootte van een uitgeklapt stembiljet. Via een opname hoort de stemmer onder welk braillecijfer welke partij zit en welke kandidaat. In de plaat zitten kleine gaatjes waardoor ze kunnen stemmen op het onderliggend biljet. Dat biljet wordt er na afloop uitgehaald, en de plaat wordt ontsmet voor de volgende gebruiker. “De hele opname duurt een uur, maar meestal klikken ze snel door naar waar ze moeten zijn”, aldus een andere medewerker.
Extra team om te tellen
Op moment van schrijven, op de middag van de eerste verkiezingsdag, waren er zo’n 115 stemmen uitgebracht. Vooral oudere mensen uit de buurt zijn langsgekomen, en een handjevol mensen verbonden aan de VU. De medewerkers verwachten dat het woensdag een stuk drukker zal zijn. Dan komt er ’s avonds ook een extra team om de stemmen te tellen.