“Vorig jaar werden wereldwijd 265 transseksuelen vermoord. In Nederland gelukkig geen een.” Dat zei sociologiestudent Sabine Bastiaans in haar Engelstalige lezing voor Gryphus afgelopen donderdag. Ze sprak over haar masterscriptie ‘Constant Concealment, Transsexuality in Dutch Society’ en gaf nog meer feiten en cijfers: “1 op de 6200 mannen voelt zich vrouw en 1 op de 8900 vrouwen voelt zich man. De eerste geslachtsveranderende operatie in Nederland vond plaats in Arnhem in 1959. Daarna volgden Amsterdam (VUmc), Groningen en Rotterdam.”
Dubbellevens
Door de vele publicaties over transseksualiteit, bijvoorbeeld over de journalist Maxim Februari, raken we er steeds bekender en dus vertrouwder mee. Bastiaans analyseerde de berichtgeving hierover en sprak met vrouwen. Daarvoor participeerde zij als onderzoeker in de Vrouwengroep Transvisie en interviewde vijf vrouwen uitgebreid. “De geslachtsveranderende operatie maakte mij geen vrouw, dat was ik al. Ze maakte het alleen zichtbaar voor het publiek”, vertelde een van de geïnterviewden. Ook hoorde Bastiaans schrijnende verhalen over dubbellevens. Zoals dat van Saskia die tien jaar lang haar vrouwenkleren bewaarde in een kluis op het Centraal Station. Doordeweeks leefde ze als man en in het weekend was ze een vrouw in Amsterdam. En zij hoorde hun verhalen over uit de kast komen. “Ik moet je iets verschrikkelijks vertellen”, luidde meer dan eens de beginzin. De emancipatie van homoseksuelen is in Nederland stukken verder dan die van transseksuelen. Bastiaans: “De maatschappij is dusdanig ingesteld op twee geslachten (man en vrouw) dat een derde (transseksueel) er amper bij lijkt te kunnen.” Het verwart, bedreigt en ontregelt. “What is your gender? Transsexual. Dat accepteert de gemeenteambtenaar niet, wat ben je nou: man of vrouw?”
Na afloop van de lezing zei een studente uit het publiek hierover. “Kijk, in Amsterdam herkennen ze mij. Hier zijn ze bekend met het verschijnsel transseksualiteit. Maar in Ede of Barnevelt herkennen ze me niet eens als zodanig. Het is ook geen kwestie van óf óf, het is eerder én én. Je bent én transseksueel én vrouw. Maar voor mij is transseksualiteit eerder mijn geschiedenis, nu ben ik vrouw.”
Zie ook op deze site > DOSSIERS > Roel wordt Rachel