Het leek zo simpel voor veel academici, mezelf incluis. Politici, maak gewoon beleid dat aansluit op wat wetenschappers hebben aangetoond! Dat scheelt zó veel gedoe en mislukkingen.
Dat dachten de drie wetenschapsjournalisten Bas den Hond, Sybe Rispens en Bram Vermeer ook, en ze stelden het boek Wetenschap is ook maar een mening samen. Heerlijk, leek me, meteen gekocht.
Maar wat een teleurstelling, op het eerste gezicht. Het boek zal politici niet wakker schudden. Ondanks de ondertitel Harde feiten bij 25 politieke kwesties blijken slechts 6 van de 25 stellingen bewezen of weerlegd. Zo is de Joint Strike Fighter achterhaald en helpt rekeningrijden tegen files. Verder is het slechts ‘waarschijnlijk’ dat gemengde scholen de integratie bevorderen, of dat biobrandstof de voedselvoorziening in gevaar brengt.
Zijn politici dan toch minder dom dan we denken? NRC Handelsblad verweet de auteurs in een recensie dat ze ondanks alle onzekerheden die wetenschappers blijkbaar hebben, toch blijven beweren dat politici meer feiten moeten toelaten in hun debat.
Ze hebben toch gelijk
Maar er is iets anders aan de hand. Toen de auteurs op zoek gingen naar stellingen om te gaan checken, zochten ze in verkiezingsprogramma’s tevergeefs naar stellingen in de vorm van ‘we willen dit doen om dat te bereiken’. Toen dat in de visionaire, maar abstracte epistels niet lukte, zijn ze zelf zulke stellingen gaan formuleren.
Daar gingen ze soms de mist in. Neem ‘verminderde hypotheekaftrek zorgt voor een forse daling van de huizenprijzen.’ Tja, die stelling is onbeslist. Maar als ze hadden gekozen voor ‘Hypotheekrenteaftrek is slecht’, dan was er ‘bewezen’ uitgekomen. Alle economen zijn het daar immers over eens.
Los daarvan vind ik het schokkend dat verkiezingsprogramma’s zo weinig te checken beweringen bevatten. Alleen al daarom hebben de auteurs een punt. Ook al hebben wetenschappers niet meteen de pasklare antwoorden, politici zouden eens kunnen beginnen met de juiste vragen te stellen. Natuurlijk moet idealisme hun drijfveer blijven, maar een serieuzer beroep op wetenschappers moet kunnen helpen de wereld beter te maken.
Respect
Voor de vele stellige ‘politici zijn dom’-denkers is dit boek, dat voortkomt uit het project ‘Kiezen met kennis’ van Kennislink, zeker een aanrader. Het laat zien dat je, net als de politici die je zo dom vindt, wat te kort door de bocht gaat. Ook de inleiding van topfysicus Robbert Dijkgraaf en het essay van filosoof Antoine Verbij dragen daaraan bij. Niet alleen politici, ook wetenschappers kunnen belangrijke dingen opsteken uit de discussie wetenschap-politiek. Verbij: ‘Laat ieder zijn eigen vak zo goed mogelijk uitoefenen. En waar de een de ander nodig heeft, laat ieder daar het gesprek aangaan op basis van respect voor elkaars verschillende competenties. Politici zouden niet moeten proberen hun eigen feiten te produceren. En wetenschappers zouden moeten vermijden elkaar met politieke middelen te lijf te gaan.’
Win het boek
Dus: interessant leesvoer. En Advalvas mag twee exemplaren weggeven. Mail de redactie hoe de uitgeverij van het boekje heet en je maakt kans.