De Flash Crash is niet door één partij veroorzaakt. Dat betoogde Albert Menkveld, hoogleraar financiering, in zijn oratie afgelopen dinsdag.
Zes mei 2010 verloor de S&P500, de beursindex van de Verenigde Staten, 5 procent van haar waarde in enkele minuten. Een paar minuten later was de beurs weer hersteld. Deze Flash Crash komt niet door één grote verkoper. Menkveld: “Op het moment dat dit bedrijf een order inlegt, reageert de prijs niet. Pas wanneer andere bedrijven daarop reageren, daalt de prijs hard.” Direct is deze grote verkoper dus geen oorzaak, maar indirect wel, hij brengt de andere bedrijven in beweging. Het werkt als een kettingreactie.
Aardlekschakelaar
Dat de andere bedrijven zo snel reageren komt door te snelle computers. De beurscomputers zijn zo geprogrammeerd dat ze in miliseconden kunnen reageren op bewegingen in de beurs. Als één bedrijf veel verkoopt, reageren andere bedrijven daar supersnel op en daalt de prijs hard. Dit gaat zo snel dat een mens daar nooit tussen kan komen. Om dit te voorkomen is er een soort elektrische stop ingebouwd, net als in een meterkast. Wanneer de prijs te snel daalt, wordt de beurs 5 seconden stilgezet. Die paar seconden zijn genoeg voor mensen om in te grijpen, mocht dat nodig zijn.
Angstig
“We moeten ons wel een beetje zorgen maken”, praat Menkveld ons angst aan. “Een grote speler op de beurs, bijvoorbeeld ons pensioenfonds ABP, moet veel handelen om geld te verdienen. Als ze geld nodig hebben, verkopen ze aandelen en daarmee duwen ze de prijs zoveel van zich af dat het hen geld kost. Het prijsniveau waarop ze aandelen verkopen ligt op het dieptepunt van de crash soms wel 5 procent onder het normale niveau. Het is dus niet erg aantrekkelijk om te beleggen in financiële producten waar dit soort crashes vaak voorkomen. Maar als er niet meer in die producten wordt belegd, kan het bedrijf niet voortbestaan en ligt werkloosheid op de loer.”
Met zijn oratie Why not replace bankers by robots? Evidence from securities trading is Menkveld de eerste University Research Chair-hoogleraar van de VU die zijn oratie uitspreekt; vier anderen volgen hem binnenkort.
Lees ook: Anatomy of The Flash Crash, van Menkveld en Yueshen.