“Literatuur is schaamte die overwonnen wordt door stijl.” Deze definitie hoorden de eerstejaars letteren vanochtend uit de mond van de Vrije Schrijver P.F. Thomése. Schaamte is een dankbaar onderwerp voor hem. Zo kan hij zich schamen over het feit dat hij nooit afgestudeerd is. Maar het is toch nog goed gekomen met hem, want Thomése kan zich als schrijver verbergen achter zijn teksten.
Maar nu als spreker kan hij dat niet, hij voelt zich dan ook literair naakt. “Schamen doe je pas met anderen erbij. Gezien worden is een van de dagelijkse verschrikkingen. Je wordt voortdurend beloerd, je bent slachtoffer van de blik. Je zult gezien worden! We schamen ons voor onszelf en daarom doen we alsof. Dat is de motor van sociaal gedrag. In wezen zijn we bang om onszelf te laten zien aan de ander”, aldus Thomése.
We schamen ons ook over verdriet en seksualiteit, hetgeen hij illustreert met passages uit eigen werk.
Schaamteloos en platvloers
Voor het verdriet kiest hij de roman Schaduwkind, over het overlijden van zijn dochtertje. Hij parafraseert het fragment waarin hij de moedermelk van zijn vrouw drinkt: ‘Het smaakt naar amandelen en iets schaapachtigs. Even later vraagt mijn vrouw of ik ons meisje nog even wil vasthouden. Nu zijn we nog samen, straks komt het bezoek.’
Intimiteit verdraagt geen ogen van anderen, licht hij toe en schakelt daarna over naar de platvloerse schrijver die hij ook kan zijn. Thomése leest vanochtend een gekuist fragment uit Het bamischandaal. ’s Middags durft hij al meer kwijt en ’s avonds krijgt het publiek pas de full monty. Desalniettemin is deze versie al opwindend genoeg voor rode oortjes bij Letterendecaan Michel ter Hark, die hem na afloop een bos bloemen geeft.
De studenten krijgen na dit openingscollege Grillroom Jeruzalem uit 2011. Dit boek van Thomése wordt komend studiejaar door álle studenten van Letteren en Sociale Wetenschappen gelezen in het kader van het common reading project.