Durven jongeren nog te gaan studeren als ze geen basisbeurs meer krijgen? Kun een leraar of verpleegkundige wel opzadelen met een grote studieschuld? Kamerleden debatteerden bij de Hogeschool Rotterdam.
Prullenmand
Enkele aanwezige Kamerleden namen de gebruikelijke standpunten in. Harm Beertema van de PVV nam de gelegenheid te baat om een stuk van ScienceGuide naar de prullenmand te verwijzen, waarin stond dat de PVV alsnog vóór het leenstelsel in de masterfase zou stemmen. Geen sprake van, benadrukte Beertema. “Wij gaan noch in de Tweede Kamer noch in de Eerste Kamer overstag. Wij gaan deze minister geenszins uit de problemen helpen.”
Dat was duidelijk. Het leek er ook niet op dat Mohammed Mohandis (PvdA) en Pieter Duisenberg (VVD) anders hadden verwacht. Zij hielden nogmaals hun betoog over de toegankelijkheid van het hoger onderwijs en onderstreepten dat ze zorgvuldig te werk wilden gaan. “Als opleidingen niet meer gekozen worden vanwege het leenstelsel, hebben we een fundamenteel issue te pakken”, aldus Duisenberg. “En ook als er groepen mensen door het ijs zakken.”
Arrogant
Een medewerker van de hogeschool maakte zich druk om de arrogantie waarmee de voorstanders de leenangst van mbo’ers terzijde schoven. Die jongeren zouden echt terugschrikken voor een dure opleiding. “Het spijt me als ik arrogant overkwam”, antwoordde Mohandis, “maar ik kom zelf uit het mbo en spreek met mbo-leerlingen uit het hele land.” Volgens hem hebben mbo’ers vooral goede voorlichting nodig. “Ze weten soms niet eens dat de aanvullende beurs blijft bestaan.”
Verheffingsideaal
Maar Michel Rog (CDA) en Harm Beertema (PVV), waarschuwden juist voor de gevaren van het leenstelsel. Beertema meende dat de PvdA het verheffingsideaal te grabbel gooide en geen oog had voor de lagere sociaal-economische klasse. “Het is allemaal wel mooi als je registeraccountant wordt, of een uurtje-factuurtje-adviseur, maar het gaat ook om een verpleegkundige of leraar”, aldus Beertema. “Dat soort mensen kun je niet opzadelen met eindeloze terugbetaling.”
Schuldencrisis
Rog vindt lenen voor een studie ook niet vanzelfsprekend. “Lenen is niet de normaalste zaak van de wereld. Het is een groot probleem. We hebben net een schuldencrisis achter de rug, die voortkwam uit ongebreideld lenen. Nu gaan we naar een studieschuldencrisis. Daar zadelen we jongeren mee op, die toch al kwetsbaar zijn.”
Extra geld
Thom de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen zag in zijn afsluitende woorden een lichtpuntje: zowel de voorstanders als tegenstanders van het stelsel vinden dat er extra geld naar het onderwijs moet. Hij spoorde de politici aan om de knoop door te hakken, of het stelsel er nu komt of niet. “Je kunt mensen niet eindeloos in onzekerheid laten”, vond hij.