Er is één studiemethode waarmee je na het leren nog minder weet dan ervoor. Of we een idee hebben welke dat is, vraagt de Gentse pedagoog Pedro De Bruyckere het publiek op de Onderwijsdag afgelopen vrijdag.
In een wervelende show past hij alle trucs toe die een onderzoeker van onderwijsmythes in de kast heeft liggen. Hij stelt de zaal geregeld een vraag (‘zo, nu bent u weer even actief met de stof bezig geweest’), net als de aandacht verslapt maakt hij een grap (‘elke acht minuten geef ik u een prikkel, zodat u er weer tegen kunt’), en hij herhaalt met steeds langere tussenpozen de kern van zijn betoog (‘had ik al gezegd dat herhaling werkt?’). De zaal antwoordt gewillig, lacht steeds harder en geniet.
Onzinpiramides
Maar De Bruyckere laat zijn showelementen niet de aandacht afleiden van de inhoud. Zijn verhaal blijft wel degelijk hangen. Tussen de grappen door maakt hij gehakt van piramides en diagrammen die in onderwijsland in gebruik zijn. Nee, het is niet zo dat slechts zeven procent van onze communicatie verbaal is en de rest stem en lichaamstaal. Nee, de behoeften van de mens zijn niet te vatten in de Piramide van Maslow. Sterker nog, er staat geen enkele piramide in het werk van Maslow.
En een of andere leerpiramide, die beschrijft hoeveel een student onthoudt na welke vorm van leren (tien procent bij lezen, vijftig procent bij discussie, etc.), is volgens De Bruyckere het Loch Ness-monster van het onderwijs. “Niemand weet waar die piramide vandaan komt. In 2007 is er onderzoek naar gedaan. Wat kwam er uit? Er is geen piramide. Er is geen significant verschil tussen de lagen.”
Voorkennis is belangrijkst
Zijn belangrijkste boodschap: voorkennis is de sleutel tot onthouden. We slaan maar een fractie van alles wat we horen, zien of op een andere manier waarnemen op in ons geheugen. Het werkgeheugen selecteert, en kiest dat wat we al kennen. “Voorkennis is het belangrijkst. Neem dit mee”, drukt De Bruyckere de docenten in de zaal op het hart.
De rest van de middag steekt wat bleekjes af tegen de lezing van De Bruyckere. De inspiratiesessie over blended learning zit zo vol met termen en volgetypte presentatieslides dat die meer vragen oproept dan ze beantwoordt. VU-onderwijskundige Martijn Meeter, die de tweede lezing geeft, verontschuldigt zich al op voorhand: “Ik ga ongeveer hetzelfde vertellen als Pedro, maar dan een stuk saaier.” Dat klopt wel – al weten we inmiddels dat herhaling werkt. En de informatiemarkt in de pauze is ook een mooi moment voor een praatje met collega’s in plaats van een rondgang langs alle stands.
Altijd lente
De sjeu komt er weer even in bij drie filmpjes die studentenraden over hun eigen faculteit gemaakt hebben. Het is wat onduidelijk waarom hen dat gevraagd is, maar ze kunnen er niettemin een dinercheque van € 500 voor krijgen. Het publiek mag stemmen, en de studenten van ACTA winnen met een eigen clip bij het nummer ‘Het is altijd lente in de ogen van de tandartsassistente’, waarin de kijker een feestelijke rondgang krijgt door het ACTA-gebouw. Helaas voor hen zijn ze met z’n dertigen dus heel veel meer dan een fastfoodmaaltijd zal het niet worden.
Tot slot pitchen drie docenten hun idee voor de VU Innovatieprijs. Jochen Bretschneider van de medische faculteit presenteert met een glimmende video en prachtige plaatjes hoe ze bij de artsenopleiding het studiemateriaal digitaal en interactief hebben gemaakt. Ines Lindner van de economische faculteit toont een website waarop gemakkelijk te vinden is welke docent ervaring heeft met welke innovatieve onderwijsmiddelen.
Averechts
En de winnaars van de prijs van € 50.000, Marjolein Zweekhorst en collega’s van de faculteit Aard- en Levenswetenschappen, vertellen over de masterclass waarin hoogleraren en gastsprekers het met studenten hebben over de link tussen theorie en praktijk. Ze zoeken nog docenten die mee willen helpen het geld op te maken.
Hebt u ondertussen al een idee welke studiemethode averechts werkt? Geloof het of niet, het is de tekst markeren. “Wat doe je als je iets op een briefje schrijft, dat in een envelop doet en die in de kast legt?”, vraagt De Bruyckere. “Je onthoudt waar je het hebt neergelegd. Als je een tekst onderstreept, parkeer je de kennis en onthoud je de locatie.” Echt waar, dat geldt voor iedereen.