Volgend jaar heeft de VU opnieuw minder geld beschikbaar voor het onderwijs, namelijk 83,6 miljoen euro. Dat is het laagste bedrag in vijf jaar.
Het onderwijsbudget loopt hard terug: voor volgend jaar is er op de VU 83,6 miljoen euro voor onderwijs . In 2013 was er nog 90,7 miljoen beschikbaar en in 2015 zelfs 98 miljoen. Oorzaak is het dalende aantal studenten. In 2015 is het aantal door het Rijk bekostigde studenten aan de VU met 7,6 procent gedaald (exclusief genees- en tandheelkunde), terwijl er landelijk een stijging was van 0,6 procent. Dat scheelt ons 4,6 miljoen euro.
Meer promoties
Het geld dat universiteiten van het Rijk krijgen, is namelijk gebaseerd op de studentenaantallen van twee jaar geleden. Bij geneeskunde zijn wel meer studenten, maar het geld daarvoor gaat direct naar die faculteit, zodat het niet meetelt in het interne verdelingsmodel van de universiteit. In 2016 is het onderwijsbudget ook al verlaagd met 9 miljoen euro.
Omdat er meer promoties waren, krijgt de VU daarvoor 1,8 miljoen extra van het Rijk. Alles bij elkaar opgeteld en afgetrokken is er in volgend jaar 2 miljoen minder beschikbaar voor de faculteiten, althans als het aan het college van bestuur ligt.
‘Piepend en zuchtend’
De studenten- en ondernemingsraad maken zich grote zorgen over het teruglopende onderwijsbudget. ‘De voornaamste prijs die betaald wordt op de faculteiten is een exponentiële groei in de werkdruk’, schrijven de medezeggenschapsraden in een antwoord op de voorstellen van het bestuur. ‘Dit heeft tot gevolg dat de basiskwaliteit per opleiding tegenwoordig piepend en zuchtend overeind wordt gehouden’, vervolgen ze.
Minder eigen vermogen
Maar volgens het bestuur zit er geen ruimte in de begroting om meer geld voor onderwijs vrij te maken. Het college wil per se 6 miljoen in een apart potje houden om faculteitsoverstijgende projecten te kunnen financieren. En er moet volgend jaar absoluut een positief saldo zijn van minstens 4 miljoen euro. De VU zit namelijk krap bij kas.
Het eigen vermogen is flink afgenomen door investeringen in de campus en de reorganisatie van de centrale diensten, die 35 miljoen heeft gekost. Het eigen vermogen moet weer worden aangevuld om aan de financiële eisen te voldoen van de onderwijsinspectie en de banken die geld lenen voor de nieuwbouw.
Kritische grens
Op één parameter zit de VU namelijk al onder de kritische grens van de onderwijsinspectie, namelijk de current ratio. Dat is de verhouding tussen eigen financiële middelen en de kortlopende schulden. Maar de universiteit kan volgend jaar wel nog de rekeningen betalen. Volgens VU-voorzitter Jaap Winter eist de onderwijsinspectie de komende jaren een batig saldo op de jaarrekening om de financiële reserve te vergroten. Dat heeft het bestuur ook aan de inspectie beloofd.
Daarom wil Winter niet tornen aan het beoogde positieve resultaat van 4 miljoen over 2017. “Wat zijn jullie in vredesnaam aan het doen?” voorspelde hij tijdens een vergadering met de medezeggenschap de reactie van de inspectie als de VU niet het beloofde positieve saldo haalt.
Engels uitstellen
Zijn oplossing voor de financiële krapte is dat faculteiten oude dingen moeten opgeven om nieuwe dingen te kunnen gaan doen. Dat speelt bijvoorbeeld bij het opzetten van Engelstalige bacheloropleidingen, waartoe de faculteiten zijn verplicht door het bestuur, maar waar in ieder geval volgend jaar geen extra geld voor beschikbaar is. Op dat punt wil Winter realistisch zijn: “Niet alles kan tegelijk. Als sommige faculteiten nog niet klaar zijn voor het starten van zo’n opleiding, kunnen ze uitstel krijgen.”
Eind november praten het bestuur en de medezeggenschap verder over de begroting 2017.