Politicoloog André Krouwel, tevens de man achter het Kieskompas, moet niets hebben van gesleutel aan de democratische instituten, zoals een aanpassing van het kiessysteem, of de invoeringen van een raadplegend referendum.
“Dat er iets zou veranderen als je de instituties aanpast, is nogal naïef en wetenschappelijk ook allang onderuit gehaald”, zegt hij in de nieuwe Advalvas. “Ierland, Engeland, Frankrijk, Duitsland, Zweden, allemaal hebben ze een ander kiessysteem, allemaal hebben ze dezelfde problemen met het opkomende populisme en een onderklasse die afhaakt. Het ligt dus niet aan de kiesstelsels, maar aan de kiezer.”
In Nederland zie je het aan het door D66 zo bejubelde referendum, merkt Krouwel op. “Dan zou de kiezer weer mee gaan doen. Nou, dat hebben we gezien!”
Meeregeren
Advalvas ging bij drie VU-wetenschappers te rade om te horen wat je als linkse betrokken burger moet doen om te voorkomen dat er een rechtse regering met de PVV komt. Strategisch stemmen met het verstand of toch je hart en je principes laten prevaleren?
Krouwel denkt dat het niks uitmaakt wat je stemt, want de PVV komt toch niet in de regering. “Wilders gaat niet meeregeren. Dan moet hij vertellen wat hij gaat doen en dat kan hij niet, met zijn partijprogramma, dat op één A4’tje staat. Hij zal ook ministers moeten rekruteren, dat zal hem ook moeite kosten. Daarbij: niemand wil met hem regeren en zelf heeft hij ook al iedereen uitgesloten.”
Hoogleraar Politieke Besluitvorming Barbara Vis denkt dat linkse stemmers, die vorige keer zijn teleurgesteld door de PvdA (die medeverantwoordelijk is voor het zeer rechtse beleid van de afgelopen jaren) dit jaar gerust weer PvdA kunnen stemmen: “De afgelopen jaren ging het economisch zo slecht dat de PvdA weinig ruimte had voor een echt links beleid. Nu is er weer ruimte om ‘leuke linkse dingen’ te doen. Zelfs de VVD is bereid om te investeren in zaken als flexibel pensioen en verhoging van de kinderopvangtoeslag en de combinatiekorting.”
Rechtse partijen
Socioloog Jasper Muis, die vooral de opkomst van populistische partijen onderzoekt, vraagt aandacht voor het dilemma waar juist rechtse kiezers voor staan. “Als er bijvoorbeeld een nek-aan-nek race komt tussen VVD en PvdA, geldt hetzelfde voor Wilders-sympathisanten: moeten die wel PVV stemmen, terwijl de kans groot is dat ze daarmee hun stem weggooien aangezien niemand met die partij wil regeren? Of moeten ze Rutte stemmen om rechts groot genoeg te maken?”
Lees het hele artikel in de nieuwe Advalvas.