Het gaat goed met de VU. De universiteit kreeg weer meer studenten, wetenschappers haalden twee megasubsidies binnen en er kwam meer geld voor de bètawetenschappen. De begroting is dan ook optimistisch.
In 2020 heeft de VU 5,7 miljoen euro meer te besteden dan afgelopen zomer werd verwacht. Die extra miljoenen gaan naar projecten voor onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering, bovenop de reguliere verdeling van het geld. In totaal besteedt de VU aan die projecten dit jaar 17,6 miljoen euro.
Een belangrijk onderdeel zijn de zogeheten studievoorschotmiddelen. Die moeten er onder meer voor zorgen dat de kwaliteit van het onderwijs op peil blijft, meer studenten de eindstreep halen, studenten een betere begeleiding krijgen en het onderwijs vernieuwt. De universiteiten geven daar extra geld aan uit, vooruitlopend op het geld dat vrijkomt via Den Haag door de afschaffing van de basisbeurs.
Meer docenten
De VU stelt het projectgeld beschikbaar voor onder meer extra docenten, zodat er meer persoonlijk contact kan zijn tussen docent en student, voor de begeleiding van studenten met een handicap, en voor het invoeren van de mixed classroom, waarbij de diverse achtergronden van studenten onderdeel zijn van het leren. Voor het onderzoek gaat het bijvoorbeeld om de twee Zwaartekrachtprojecten en het beheren van de onderzoeksgegevens, het zogeheten Research Data Management.
“We zijn blij dat er meer geld is en dat er meer geïnvesteerd kan worden”, zegt Nanne Duijnkerke van de universitaire studentenraad, die namens de hele medezeggenschap het woord neemt tijdens het begrotingsoverleg met de medezeggenschap in de week voor kerst. Maar als het over de plannen van de VU gaat om meer opleidingen te gaan aanbieden samen met de Universiteit Twente, met mogelijk nóg meer studenten tot gevolg, vraagt ze: “Maar hoe groot wil de VU eigenlijk worden?”
‘Twente is onze vriend’
De VU verdeelt het extra geld niet over de faculteiten, het gaat naar projecten
“We willen matig groeien, maar gericht”, antwoordt rector Vinod Subramaniam. Hij stelt dat door het advies van de commissie-Van Rijn brede universiteiten en technische universiteiten gaan samenwerken, omdat er geld overgeheveld wordt van de alfa- en gammawetenschappen naar de bètawetenschappen. “Utrecht met Wageningen en Eindhoven, de Erasmus Universiteit met Delft. Wij zien dit en de VU moet daarbij niet achterblijven”, aldus de rector.
“Het gaat niet om de grote studentenaantallen, maar om de strategie”, voegt VU-voorzitter Mirjam van Praag toe. “Twente is onze vriend en die willen we te vriend houden. Soms zullen we ook mee móeten, want we willen zuinig zijn op de vriendschap.” Dus de VU gaat dit jaar met Twente kijken welke opleidingen ze naast mechanical engineering nog meer samen kunnen aanbieden. Subramaniam: “Ook op het gebied van de sociale wetenschappen, bijvoorbeeld social robotics, en bewegingswetenschappen, zoals sport data science.”
Zorgen over ruimtegebrek
Tot zover de rozengeur en maneschijn, want een zorg dit jaar is de huisvesting. Voor al die extra studenten en ook de extra onderzoekers die bij de grote subsidies horen, is nauwelijks plek op de VU. Het Nieuwe Universiteitsgebouw was al te klein voor het af was, waardoor één afdeling niet kon verhuizen. En van het nieuwe labgebouw SWT, waarvan de bouw dit jaar gaat beginnen, is nu al bekend dat het nog weer duurder gaat worden.
Aan nog meer nieuwbouwplannen moet de VU nog even niet denken. “In 2020 kijken we met name naar kleinere oplossingen: indikken en bijhuren, zowel voor onderwijs als werkplekken. We denken dat het daarmee nog te doen is”, zegt bestuurslid Marcel Nollen.
Met indikken bedoelt hij: “Meer programmeren van onderwijs in de randen van de dag, in overleg met de faculteiten. We zien nu pieken tussen 10 en 16 uur. Daarna en daarvoor is er nog best veel ruimte. We zien ook dat vrijdag vrij leeg is en woensdagmiddag ook. Als we die ruimte in de tijd meer opvangen, hebben we 20 tot 25 procent meer plek.”
Ochtendcollege in de aula
En de aula staat nogal eens leeg. “De aula wordt nu niet gebruikt voor onderwijs, en promoties en oraties zijn vaak in de middag”, zegt Subramaniam. “We kunnen de aula ’s ochtends beschikbaar stellen voor onderwijs. Dat zijn de laaghangende vruchten.” Al zullen ze niet eerder dan vanaf september geplukt kunnen worden.
‘We zien nu collegepieken tussen 10 en 16 uur. Daarna en daarvoor is er nog best veel ruimte’
Dat het SWT-gebouw duurder gaat uitvallen, komt overigens volgens het bestuur door de overspannen bouwmarkt. Het gaat om “50 tot 30 procent”, aldus Nollen, bovenop de eerder geraamde kosten, zo’n 140 miljoen euro. Nollen: “We hebben gecheckt bij de banken of de VU dat kan financieren, en dat is het geval.” Omdat de kosten worden uitgesmeerd over tientallen jaren, blijft de VU ruim onder de signaleringsgrens van de Onderwijsinspectie van 15 procent van de totale begroting.
Ondernemender worden
De VU wil dit jaar ook flink inzetten op valorisatie, ‘om nog meer maatschappelijke impact te bereiken met ons onderwijs en onderzoek’, aldus het jaarplan. Onze universiteit moet ondernemender en flexibeler worden, er komt meer ondernemerschapsonderwijs en valorisatie wordt ‘meegenomen als kerntaak in het systeem van erkennen en waarderen van wetenschappers’.
Tot slot een grote verandering die het bestuur dit jaar wil doorvoeren, zodat de VU in januari 2021 over kan gaan: een nieuw bedrijfsinformatiesysteem voor het beheer van alle financiële en personele gegevens, ter vervanging van SAP. Want SAP houdt op te bestaan. De ondernemingsraad heeft daar zorgen over, vanwege de privacy, want de gegevens komen in een cloud, en vanwege de werkdruk, die naar verwachting toeneemt omdat mensen weer met een nieuw systeem moeten leren werken.
Voldongen feit
Bovendien is de medezeggenschap boos dat ze niet genoeg betrokken is geweest bij de procedure om het nieuwe systeem te kiezen en nu voor een voldongen feit wordt gesteld. Want de systemen, de leveranciers en het bedrijf dat alles gaat implementeren zijn al bekend. “Wij kunnen dit proces nu niet ondersteunen, want we hebben niet voldoende informatie. We kunnen hier de verantwoordelijkheid niet voor nemen”, zei vicevoorzitter van de ondernemingsraad Dick de Gilder dan ook.
De medezeggenschap stemde uiteindelijk in met de begroting, met de verzekering van het bestuur dat ze in april, als het ontwerp van het nieuwe SAP er ligt en de VU moet beslissen of het goed genoeg is om uit te gaan voeren, advies mogen uitbrengen. Kortom, verwacht dit jaar colleges in de aula en om 9 uur ’s ochtends, meer techniekopleidingen in de maak en voor sommigen een nieuw systeem om mee te leren werken.