Als je de wereld wilt schilderen, welk beeld kies je dan? Het is de vraag die VU-kunstenaar Franck Bragigand leidt in zijn werk. De tweede verdieping van de bibliotheek huist zijn atelier. Aan de wanden hangt werk van hem: posters met kleurrijke bollen die woorden aan elkaar verbinden en zo een moleculair patroon lijken te vormen. Ze zijn onderdeel van het project dat hij Codex noemt. “De wereld schilderen is ambitieus, want waar begin je?”
Sterrenstelsels
Bij de structuur en doelstellingen van de VN bijvoorbeeld, waarvan Bragigand een afbeelding heeft gehangen in de studieruimte van de tweede verdieping, en bij een woordweb met reality tv-programma’s. “Iedereen denkt altijd dat Big Brother de eerste was, maar het bestond in de jaren ’40 al.” Naast de reality-shows hangt een schema met boeken die de grootste impact op de wereld hebben gehad: de Bijbel, de Tang Code, het milieu-economische boek The Limits to Growth, slechts één roman – van Emile Zola. “Kunst is altijd subjectief”, zegt hij.
Zijn onderdelen van de Codex helpen hem de wereld om zich heen te begrijpen. Het uiterlijk ervan vergelijkt hij met sterrenstelsels. “Net als wij, elk persoon is zijn eigen sterrenstelsel.” En zo heeft iedereen dus ook zijn eigen waarheid, volgens Bragigand. Eentje die hij graag wil horen tijdens zijn inloopspreekuren in het atelier. Hij ontvangt er studenten en onderzoekers of docenten om met hen in gesprek te gaan over hun eigen discipline, of elk ander onderwerp waar ze over zouden willen praten. “In de academische wereld zijn mensen vaak geconcentreerd op de studie die ze volgen, maar ze vergeten soms naar de wereld daarbuiten te kijken.”
Benadering van de realiteit
Bragigand hoopt hen daarmee te helpen. Horen over hun vakgebied, geeft hem ook weer nieuwe informatie. Maar zijn werken maakt hij niet op basis van die gesprekken, eerder door informatie uit boeken en online. “Ik zou het gesprek dat we nu voeren na afloop ook kunnen schilderen, maar dat is niet hoe ik werk.”
Hij hoopt door met mensen te praten over hun interesses en over zijn Codex, dichter bij de realiteit te komen. “Ik zou een afbeelding van een student kunnen maken en zeggen: dit is hoe de wetenschap er nu uitziet. Maar dat beeld zou niks zeggen over het onderwerp dat ze bestudeert of haar rol in de maatschappij. Ik heb als kunstenaar een plicht om mijn vrije denken te gebruiken om mensen informatie te geven. In een wereld waarin bijvoorbeeld de televisie een neprealiteit portretteert.”
Durven fouten te maken
Het is de eerste keer dat de VU een beeldend kunstenaar ‘in huis’ neemt. De samenwerking is een STEAM+-project, waarbij ‘art’ is toegevoegd aan het STEM-acroniem (science, technology, engineering en mathematics). Milieuwetenschapper Heather Leslie bracht het project naar de VU, en stelde Bragigand voor als kunstenaar om verbinding te vinden tussen de wetenschap en de kunsten. “Kunstenaars en wetenschappers onderzoeken allebei de wereld. Maar wetenschappers zijn soms huiverig om zich iets risicovols of buitengewoons voor te stellen dat uiteindelijk niet goed uitpakt. Wij denken tegenwoordig veel in ‘deliverables’. Een kunstenaar voelt zich vrijer om zijn of haar gedachten te laten gaan. Met dit project hopen we studenten en onderzoekers te herinneren aan het stukje creativiteit dat ze hebben.”
Volgens Leslie is er enthousiast gereageerd op de eerste gesprekken met Bragigand. “Soms weten studenten zelf ook niet waar ze het over moeten hebben als ze bij Bragigand komen, maar dan zoeken ze daar samen naar. Hij is een heel nieuwsgierig persoon.” Bragigand is ook al eens in haar les langsgekomen om de groep studenten toe te spreken. Maar zelf praat Bragigand liever een-op-een. “Anders word ik zelf een soort tv.”
Bragigand zal tot eind maart op de VU blijven, zijn werk is te zien in de hal van het hoofdgebouw en op de tweede verdieping van de bibliotheek.
Van maandag t/m woensdag tussen 15.00 en 19.00 is het mogelijk Bragigands atelier binnen te lopen voor een ontmoeting. Een afspraak maken is ook mogelijk via f.bragigand@vu.nl.