Als je op de VU-campus rondloopt, wordt je gedrag beïnvloed door motivatietechnieken, bedacht door studenten die het minorvak nudge: influencing behavior volgen.
Wie onlangs een toilet op de VU heeft bezocht, heeft ’m vast gezien: op de spiegel boven de wastafel prijkt een opvallende sticker met de afbeelding van een mondkapje. Dit is een van de zogeheten ‘nudging interventies’ op de campus. Een idee van studenten die een marketingvak volgen bij universitair hoofddocent Femke van Horen. De Facilitaire Campus Organisatie faciliteert deze interventies met hulp van de Repro VU.
Deze nudging-actie geeft mensen net dat kleine duwtje om hun gedrag aan te passen aan de coronamaatregelen. Niet bedoeld om te belonen, te straffen of te informeren, maar het is eerder een kwestie van de omgeving zo in te richten dat het voor iedereen makkelijker wordt om te kiezen voor het gewenste gedrag om de pandemie te beteugelen.
Volgens Van Horen, die haar vak samen met assistent-in-opleiding Seongun Jeon verzorgt, reageren mensen positiever op dit soort interventies dan op de gangbare gedragscampagnes, zoals informatie op posters. “Zo’n sticker op de spiegels trekt de aandacht, het maakt de sociale norm duidelijk, en activeert positieve emoties. Hierdoor zullen studenten de boodschap sneller in de praktijk brengen. Vaak weten mensen niet eens wat ze precies moeten doen. Deze stickers herinneren iedereen aan het volgen van de coronamaatregelen.”
Gezonde hapjes vooraan
De inrichting van onze omgeving heeft volgens Van Horen altijd een impact op ons gedrag. “We weten dat mensen eigenlijk heel vaak irrationeel handelen en dat ze zich daar zelf niet bewust van zijn.” Ze benoemt het voorbeeld van een buffet. De positionering en toegankelijkheid van het eten en drinken beïnvloeden onze keuze. Als je de gezondere hapjes en drankjes vooraan zet, kiest men die ook vaker.
‘We weten dat mensen eigenlijk heel vaak irrationeel handelen’
VU-studenten bedenken al jaren nudges, maar deze werden vooralsnog niet op de VU-campus uitgevoerd. “De dienst Communicatie & Marketing richt zich erg op de oude toolbox, denk aan informerende posters. Die blijken vaak niet effectief te zijn. We hebben nu de handen ineen geslagen om gedrag op een andere manier te beïnvloeden”, zegt Van Horen.
De theorie is helder, maar hoe weten we of de interventies ook werken zoals gepland? Houden we op de campus bij of mensen ook ander gedrag vertonen door bijvoorbeeld deze stickers? “Dat zou wel moeten”, antwoordt Van Horen. “De praktijkcheck is echt belangrijk om de effectiviteit van interventies in het algemeen te bepalen.” De stickers zouden ze dan bijvoorbeeld op sommige verdiepingen wél plaatsen en op andere niet, om vervolgens bij te houden waar mensen vaker hun mondkapje dragen.
Van Horen pleit voor het testen van een interventie voordat die op grote schaal wordt uitgevoerd, maar ze vindt het überhaupt al positief dat de VU deze nudging-interventies geïmplementeerd heeft.
Stickers met een ravijn erop
Maar zouden deze interventies ook juist niet averechts kunnen werken, omdat campusgangers die bijvoorbeeld belerend vinden en zich gaan verzetten? Volgens Van Horen is dat altijd mogelijk, maar ze denkt dat dit bij nudging-interventies minder snel gebeurt dan bij het ouderwets geven van informatie of straffen.
Naast de stickers op spiegels komen er binnenkort nog twee nudging-interventies van studenten op de VU. Om ervoor te zorgen dat mensen anderhalve meter afstand houden, gaat men bij de liften grote stickers van een ravijn plaatsen. Dat beeld van een ravijn speelt in op de angst van mensen, waardoor ze er sneller voor kiezen om afstand te houden. En om afval te verminderen en afvalscheiding te bevorderen is er iets creatiefs bedacht met de baskets van basketbal.