Als eigenaar van het bedrijf Studiemeesters, dat studenten helpt ‘sneller, beter en relaxter’ te studeren, krijgt Kinge Siljee te maken met studenten die bij hun studie tegen problemen aanlopen. Een groot deel van hen bleek autistisch, viel Siljee op. “Veel van hen stranden ergens in het proces en studeren niet af. Dat heeft niks met hun wil of intelligentie te maken. Opleidingen zijn niet voor hen ingericht.”
Kinge Siljee (1978) schreef eerder de handboeken Je scriptie de baas en Studie-ontwijkend gedrag de baas. Momenteel denkt ze onder andere na over een boek voor studenten met adhd.
Hoog tijd dus dat er een boek over studeren met autisme komt, dacht Siljee. En dan niet alleen voor de studenten zelf, maar ook voor hun docenten. Siljee: “Andersfunctionerende studenten krijgen vaak een tegemoetkoming als een extra halfuur op een tentamen, maar dat is niet toegespitst op de student in kwestie. Studieadviseurs bellen mij vaak wat ze voor een autistische student kunnen doen. Dan denk ik: waarom vraag je het niet aan henzelf? Zo kom je er bijvoorbeeld achter dat iemand niet meekomt in de werkgroep omdat die overprikkeld is door het lawaai. Dan kun je die persoon een vaste plek geven waar het iets rustiger is.”
Niet te tobberig
Siljee is zelf niet autistisch, dat maakte het schrijven best een spannend proces. “Ik wilde voorkomen dat ik die studenten wel even ging vertellen hoe het in elkaar zit.” Tijdens het schrijfproces interviewde ze een jaar lang 54 autistische studenten en ex-studenten over hun grootste blokkades, wat ze andere studenten voor tips zouden geven en wat ze van hun omgeving wensten.
Dat combineerde ze met de kennis die ze vanuit haar ervaring als studiebegeleider heeft. Tijdens het schrijven vroeg ze de studenten steeds om feedback, ook over dingen als de opmaak van de pagina’s – om ervoor te waken dat die te druk werd – en om te peilen of de boodschap genoeg hoop gaf. “Ik wilde niet dat het tobberig zou worden. Er zijn altijd oplossingen”, zegt Siljee.
‘Ik wilde voorkomen dat ik die studenten wel even ging vertellen hoe het in elkaar zit’
Geluk vinden
Veel autisten hebben behoefte aan een duidelijke planning, al dan niet opgesteld samen met de onderwijsinstelling. In de hoofdstukken ‘voortgang’ en ‘studeren’ geeft Siljee concrete tips hiervoor, maar de eerste helft van het boek gaat met hoofdstukken over geluk en het studentenleven verder dan alleen handvatten voor het halen van een diploma. Siljee: “Het vinden van geluk bleek een acuter probleem voor de studenten dan bijvoorbeeld de juiste studiekeuze.” En dus geeft Siljee tips over het maken van vrienden, samenwonen met huisgenoten en omgaan met geld.
>Probeer aan te kaarten dat je autistisch bent en zoek uit aan wie je eventueel hulp kunt vragen.
>Geef aan wat voor communicatie je fijn vindt: mondeling, of via de mail. >Schaam je niet voor wie je bent. Laat weten dat je verwacht dat er dingen voor je worden aangepast vóórdat er een probleem ontstaat.
Ook behandelt ze het fenomeen masking, waarbij niet-neurotypische mensen (bij wie de neurologische bedrading anders is, bijvoorbeeld mensen met autisme of adhd) bepaald gedrag aannemen omdat hun omgeving dat van ze verwacht. Het zijn vaak handelingen die niet-natuurlijk voelen of soms zelfs als zo vervelend worden ervaren dat ze fysieke pijn veroorzaken – zoals het aankijken van anderen.
Lastige balans
Toch geeft Siljee ook gedetailleerde tips over hoe je als autistisch persoon een prettig gesprek kunt voeren met anderen (maak geluid om aan te geven dat je ze hebt gehoord, blijf beleefd, vat het verhaal van de ander samen voordat je reageert). Zet dat soort tips niet aan tot een milde vorm van masking? Siljee: “Die balans vinden was best lastig. Er is een dunne lijn tussen je aanpassen aan de ander en je anders voordoen dan je bent. Er zit een paradox in het schrijven van een survivalgids voor autistische studenten, ik vind ook dat het onderwijs zich meer moet aanpassen aan niet-neurotypische studenten. Maar ik wilde toch iets voor de studenten schrijven.” En dus geeft ze hen bijna 200 pagina’s aan tips.
Niet-autistische studenten wil ze vooral op het hart drukken om autistische studenten te vragen wat ze nodig hebben. “Autistische studenten zijn gewend dat zij alle stappen daarin moeten zetten, het zou mooi zijn als dat eens wordt omgedraaid.”
Siljee peilde bij de studenten of ze liever ‘student met autisme’, ‘student op het autistische spectrum’ of ‘autistische student’ genoemd wilden worden. Bijna ieder van hen koos voor de term ‘autistische student’, dus dat hebben wij in dit artikel ook aangehouden.
Kinge Siljee, Survivalgids voor autistische studenten, overleef je studietijd en geniet van de reis, Amsterdam University Press, 240 pagina’s, 22,50 euro.