Universitair hoofddocent Petra Verdonk alsook een VU-student begaven zich afgelopen weekend onder de enkele honderden activisten die privéjets blokkeerden. Wat zijn voor hen de consequenties van de protestactie, bedoeld om het aantal vluchten en de vervuiling van Schiphol aanzienlijk te verminderen?
“Ik vind het een belangrijk element in mijn werk als wetenschapper om ook activistisch te zijn, naar aanleiding van wat ik weet over gezondheid en over het klimaat. Het gaat fout en daarom zie ik het als mijn taak om stappen te ondernemen”, zegt hoofddocent geneeskunde Petra Verdonk.
Toen ze aankwam op het luchthaventerrein kon ze gemakkelijk doorlopen. “Laten we maar zeggen dat het hek ineens openstond.” VU-student Merel (23) begaf zich in een ander groepje maar is net als Verdonk lid van Extinction Rebellion. Ze kregen de instructie om bij bepaalde vliegtuigen te gaan zitten en sloten zich aan bij de activisten die zich daar al aan elkaar hadden vastgemaakt.
Zes uur vast
Hun uiteindelijke arrestaties verliepen geweldloos. “Maar om mij heen zag ik dat mensen ook hardhandig werden gearresteerd”, zegt Merel. “Mensen die hun handen hadden vastgelijmd werden van elkaar losgerukt, met brandwonden als gevolg. En fietsers werden van hun fietsen gestoten en gegooid.”
De actievoerders werden in aparte bussen afgevoerd, waar ze urenlang in vastzaten. In het geval van Merel vanaf vier uur ’s middags tot half elf ‘s avonds, voornamelijk staand omdat het zo druk was. “De eerste drie en een half uur mochten we niet naar het toilet. Ik was de eerste die ging plassen, want ik zei dat ik het óf in de bus óf buiten de bus zou doen. Dat kon toen buiten, met tachtig paar ogen op mij omdat ik geen centimeter van de bus weg mocht.” Pas daarna werd een oplossing gecreëerd zodat de rest van de activisten in de bosjes kon plassen.
Geen strafblad
Nog dezelfde avond werden de activisten vrijgelaten. Er werd niet om ID-kaarten gevraagd en Merel was anoniem gegaan, met strepen op haar gezicht tegen eventuele gezichtsherkenning. De kans op langdurige consequenties zoals een strafblad is volgens Merel niet groot, ook omdat Extinction Rebellion goede advocaten heeft. Daarnaast denkt ze dat ze vooral bij ngo’s zal werken, die volgens haar toch geen bezwaar zullen hebben tegen haar activisme.
‘Mijn man en dochter waren er ook bij. Voor ons was het een familie-uitje’
De ouders van Merel waarschuwen wel steeds dat ze moet oppassen voor een strafblad. Dat ligt anders bij Verdonk: “Mijn man en dochter waren er ook bij. Voor ons was het een familie-uitje”, grapt ze. Ze zegt dat het een principiële kwestie voor haar is om zo open mogelijk te zijn over haar activisme. “Ook richting de studenten die ik opleid tot arts, die een enorme berg ellende op zich zien afkomen. Degenen die aan de touwtjes trekken doen niet genoeg, dus moet de burger aan de slag.” Dat ze inmiddels een strafblad heeft opgebouwd baart haar geen zorgen.
Haatreacties
En hoe zit het met de haat die activisten regelmatig over zich heen krijgen, in dit geval met als reden dat er een medische vlucht niet zou zijn geland? “Ze zijn gewoon op zoek naar iets om onze actie te ontkrachten”, zegt Merel. “Hun meest logische zet was om een medische vlucht te benoemen, want over de privéjets kunnen ze niets zeggen. Dat werd meteen opgeblazen zonder het te factchecken.”
Verdonk legt uit dat de piloot er zelf voor had gekozen ergens anders te landen, terwijl Schiphol daar geen enkele reden voor zag. “Bij elke actie moet je goed nadenken over de consequenties en hoe je omgaat met de hulpdiensten. Exact zoals bij een marathon of wielrenwedstrijd. Verder is het storen van mensen juist het hele idee, dus je moet er tegen kunnen dat er kritiek komt omdat je disruptieve acties voert. Het grootste probleem is de disruptie die de klimaatcrisis gaat veroorzaken.”
De naam van Merel is gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie.