De vervijfvoudiging van de rente kwam voor de meeste (oud)-studenten als een verrassing, is de teneur op het renteprotest bij de Tweede Kamer woensdagmiddag. “Het werd ons pas achteraf duidelijk en dat is niet eerlijk.”
Voor het tijdelijke Tweede Kamergebouw verzamelen zich rond twee uur een paar honderd demonstranten. Piepjonge eerstejaars maar ook langstudeerders, millenials met torenhoge schulden en zelfs ‘bezorgde ouders’. Ze zien de rentestijging als de zoveelste klap in het gezicht van een generatie studenten “die al te vaak genaaid is”.
Geflyerd
In de menigte wordt druk geflyerd door politieke partijen als BIJ1, Volt en SP. De partijen hebben zelfs hun eigen reporters op pad gestuurd, die meeleven met de gefilmde ‘pechstudenten’ zonder basisbeurs. Natuurlijk, benadrukt een vragensteller, helpt het om op hun partij te stemmen.
Er was deze week al flink wat te doen over de studierente, benadrukt ook Elisa Weehuizen, voorzitter van de Landelijke Studentenbond voor een publiek van enkele honderden demonstranten. “Als politici nu al moties indienen om de rente naar nul te krijgen, dan ben ik vol verwachting over wat er nog komen gaat.”
Beloftes
Naast haar staan Yasmin Ait Abderrahman van FNV Young & United en politici Nicki Pouw-Verweij (BBB), Habtamu de Hoop (PvdA), Edson Olf (BIJ1), Lilian Marijnissen (SP) en Frank Wassenberg (PvdD). Ze beloven plechtig dat ze de rente zo snel mogelijk willen afschaffen.
De menigte is laaiend enthousiast en scandeert leuzen als “rente naar nul, rente naar nul” en: “pechgeneratie, we eisen compensatie”. Maar De Hoop wordt uitgejoeld als hij zegt dat de rente niet meteen kan worden afgeschaft. “We moeten ons uiterste best doen om de rente volgend jaar te bevriezen en er daarna met Kamersteun vanaf te komen”. Hij weet de sympathie nog net terug te winnen door te benadrukken dat hij even oud is als de meeste aanwezigen en ook deel uitmaakt van de ‘pechgeneratie’.
Kartonnen borden
De 21-jarige Bente is een van de demonstranten. Op haar kartonnen bord staat: “Weg die rente, groetjes Bente”. “De rentestijging voelt als een klap in je gezicht”, zegt ze. Ze studeert kunstmatige intelligentie aan de VU en woont op kamers in Diemen. Haar schuld bedraagt twintigduizend euro. “Dat valt nog mee, maar de rente die ik straks moet betalen niet”. Wist ze dan echt niet dat de rente kon stijgen? “Nee, dat is nooit goed gecommuniceerd, anders had ik veel minder geleend.”
De Utrechtse afgestudeerde kunststudent Reinier (35) loopt met een spandoek met de tekst: “Sociale mobiliteit is een farce met 100.000 euro in je arse”. Hij moest in zijn studententijd veel bijlenen vanwege een ziekte, zegt hij. “Over die renteverhoging was ik echt verbaasd, ik kan die echt niet betalen.” Had hij niet minder kunnen lenen? “Nou ja, destijds had ik het echt nodig.” Maar de terugbetaalvoorwaarden zijn toch sociaal? “Zo voelt dat niet. Ik moet maandelijks honderden euro’s aflossen, terwijl ik niet fulltime kan werken.”
Ook masterstudent Niels (24), die de Twentse opleiding interactive technology volgt, zag niet aankomen dat de rente zo snel zou stijgen. “Wij zijn allemaal onderdeel geweest van een slecht experiment, daar mogen wij niet voor opdraaien.” Maar geld lenen kost toch gewoon geld? “Ik vind niet dat ik verantwoordelijk ben voor mijn twintigduizend euro schuld. Ik heb het niet expres gedaan. Als ik wist wat me nu overkomt, had ik er beter over nagedacht.”
Niet uit te leggen
LSVb-voorzitter Elisa Weehuizen vindt het niet uit te leggen dat de rente vervijfvoudigt. Maar studenten verdienen later toch een goed salaris waarmee ze hun schuld en de rente makkelijk kunnen aflossen? “Nee”, zegt Weehuizen, “er zijn ook zat hoogopgeleiden die geen goede baan krijgen en die zijn wel 35 jaar aan het aflossen. Daar komt nu ook nog rente bovenop terwijl studenten dit van tevoren niet wisten. Dat is oneerlijk.”
Onderwijsminister Dijkgraaf schat dat het 9 miljard euro kost om de rente voor pechstudenten op nul te zetten. Gaan mensen die minder verdienen daar straks niet voor opdraaien? “Dat is zeker niet de bedoeling”, zegt voorzitter Ait Abderrahman van FNV Young & United. “Haal dat geld bij grote bedrijven weg en niet bij mensen die eronder lijden. Investeer het in onderwijs en in de toekomst, daar moet je het als land van hebben.”