“De VU heeft een zwaar jaar achter de rug, maar is een geweldige instelling, waar fantastische dingen gebeuren. Daar mogen we met z’n allen trots op zijn.” Met deze woorden probeerde de nieuwe collegevoorzitter Jaap Winter de vele aanwezige op de nieuwjaarsborrel een hart onder de riem te steken.
Een echte feeststemming heerste er niet op de bijeenkomt. Net op deze dag lag een van de boegbeelden van de VU, hoogleraar economie Peter Nijkamp, onder vuur in de media vanwege vermeende schending van academische integriteitsregeling door onzorgvuldige bronvermeldingen in zijn werk.
Vrijheid met verantwoordelijkheid
Het bestuur van de universiteit zag zich dan ook genoodzaakt een commissie in te stellen die het werk van Nijkamp tegen het licht gaat houden.
“Maar de VU is geen cynische, zure instelling. Daarom vind ik het fijn hier te mogen werken”, sprak Winter troostend. Hij ziet een bijzondere rol voor de VU weggelegd de komen tijden. Vanwege het bijzondere karakter kan de universiteit een lichtend voorbeeld zijn voor anderen.
“De samenleving wil steeds preciezer en beter weten wat we hier eigenlijk doen met al dat belastinggeld. Daarom komen er steeds meer regels en targets waar we aan moeten voldoen. Maar zo werkt het niet volgens mij. Mensen moeten niet voldoen aan regeltjes, maar zelf verantwoordelijkheid nemen voor wat ze doen. En dat past prima bij de VU, wat wij zijn een vrije universiteit. En vrijheid gaat samen met verantwoordelijkheid. En die verantwoordelijk moet ieder voor zich nemen.”
Vertrouwen in elkaar
Voorwaarde voor verantwoordelijkheid is volgens Winter dat mensen elkaar durven aan te spreken op hun gedrag. Niet om te veroordelen, maar om te stimuleren om datgene wat we doen nog beter te doen. “Daarvoor moet je vertrouwen in elkaar hebben, net zoals vrienden elkaar kunnen bekritiseren.”
Winter gaf zelf het goede voorbeeld door studenten aardwetenschappen de gelegenheid te geven uitvoerig hun zorgen naar voren te brengen over de op handen zijnde bezuinigingen bij hun opleiding.
Maar hij wilde niet op de concrete vraag ingaan of het bestuur die bezuinigingen gaat terugdraaien.
Intensieve samenwerking voortzetten
Ook gaf hij geen antwoord op de vraag hoe het verder gaat met met de fusie van de bètafaculteiten nu de medezeggenschap van de UvA daar nee tegen heeft gezegd. “We zoeken naar wegen om deze door de wetenschappers zelf gewilde ‘intensieve samenwerking’ voort te kunnen zetten.”
Tot slot presenteerde hij nog trots een voorbeeld van hoe fantastisch de VU is. Vijf excellente jonge VU-wetenschappers zijn benoemd tot hoogleraar in het University Research Chair–programma. Met dit programma erkent de VU uitmuntende wetenschappers die worden beschouwd als toekomstige leiders in hun vakgebied. En deze keer zijn het vijf vrouwen.
Dat vond het aanwezige publiek een applaus waard en een goede reden te proosten op het nieuwe jaar.