Veel ophef en geschrokken gezichten: de eerste cijfers over de gevolgen van het leenstelsel zijn gisteravond gepubliceerd. Terwijl de tegenstanders van het nieuwe stelsel moord en brand schreeuwen, houden de voorstanders zich opvallend rustig.
Studentenorganisaties en oppositiepartijen gaan voorop in de verontwaardiging. Uit de eerste evaluatie blijkt dat er dit jaar minder jongeren zijn gaan studeren. Met name jongeren met laagopgeleide ouders of met een handicap zagen er vanaf.
Vrees bevestigd
“We waren hier al bang voor, en die vrees zien we bevestigd in de cijfers”, reageert voorzitter Linde de Nie van het Interstedelijk Studenten Overleg. Volgens Stefan Wirken van de Landelijke Studenten Vakbond is “de toegankelijkheid van het hoger onderwijs onder druk komen staan”.
De Vereniging Hogescholen sluit zich bij hen aan. “In het bijzonder de grote daling van het aantal studenten waarvan geen van beide ouders een hogere opleiding heeft genoten is zorgwekkend”, aldus een verklaring. De hogescholen zeggen zich te “storen” aan de reactie van onderwijsminister Bussemaker, omdat ze de instroomdaling geen verrassing noemt en suggereert dat die voor een aanzienlijk deel door scherpere toelatingseisen komt, bijvoorbeeld aan de pabo. Zo groot is dat deel niet, zegt de vereniging nu, op basis van een eerdere eigen analyse.
Blijvend effect?
De hogescholen pleiten overigens niet onmiddellijk voor de terugkeer van de basisbeurs. “Het is te vroeg is om na 1 jaar al conclusies te trekken. Van een blijvend effect kan pas gesproken worden als de instroomcijfers voor het studiejaar 2016-2017 daar aanleiding toe geven.”
Dat laatste vindt universiteitenvereniging VSNU ook. “Of er een effect is en hoe groot het effect daadwerkelijk is, kan pas later blijken”, schrijft ze in een reactie. De VSNU wijt de dalende instroom aan het ‘boeggolfeffect’: voordat het leenstelsel werd ingevoerd wilden veel jongeren geen tussenjaar nemen. Een jaar later studeren, betekende immers dat ze geen basisbeurs meer zouden krijgen. Dat maakt nu niet meer uit.
Pijnlijke erfenis
De politieke tegenstanders lopen zich ondertussen warm. CDA’er Michel Rog en SP’er Jasper van Dijk hebben al laten weten dat ze zo snel mogelijk met de minister in debat willen. Van Dijk spreekt van “een pijnlijke erfenis” en volgens Rog heeft Bussemaker “verheffing bij het grofvuil gezet”. Op Twitter vergeleek hij haar met de minister van Informatie van Saddam Hoessein. De man beweerde in 2003 dat er geen Amerikanen in Bagdad waren, terwijl op hetzelfde moment de Amerikaanse tanks de stad inrolden.
De politieke voorstanders hebben nog geen reactie gegeven. De onderwijswoordvoerders van VVD, PvdA, D66 en GroenLinks in de Tweede Kamer zijn de afgelopen uren opvallend stil op Twitter.