Zijn socialemediaplatformen politiek gekleurd in hun censuur? Communicatiewetenschapper Andreu Casas Salleras ontvangt een Veni-beurs van 285.000 euro om dit te achterhalen.
“Het is zorgwekkend dat een handvol socialemediabedrijven een cruciale rol speelt in het reguleren van het politieke debat”, zegt Casas Salleras. “Daarnaast is het niet duidelijk onder welke voorwaarden ze dat doen. Daarom wil ik onderzoeken of deze bedrijven een politieke bias hebben bij het schorsen van accounts.”
Het idee voor dit onderzoek kwam voort uit het presidentschap van Donald Trump, zegt Casas Salleras. “Eerst beschuldigde Trump de media ervan dat ze zich tegen hem keerden, en dat ze de pik hebben op conservatieven. Toen zijn Twitter-account geschorst werd, ging hij ook achter socialemediabedrijven aan.”
In dezelfde periode voerden de VS een droneaanval uit op Qassem Soleimani, een generaal van de Iraanse Revolutionaire Garde. Casas Salleras: “Vlak daarna schorsten socialemediaplatformen de accounts van mensen die de omgebrachte generaal steunden. Zelfs journalisten die verslag deden van de aanval werden geschorst. Beide incidenten wekten mijn interesse.”
Veni maakt samen met Vidi en Vici deel uit van het NWO-Talentprogramma. Veni is gericht op onderzoekers die onlangs gepromoveerd zijn. Onderzoekers zijn vrij om hun eigen onderwerp voor financiering in te dienen. Zo stimuleert NWO nieuwsgierigheidsgedreven en vernieuwend onderzoek.
Niet transparant, niet democratisch
Casas Salleras benadrukt waarom het onderzoek volgens hem zo belangrijk is. “Mensen halen hun nieuws steeds vaker van sociale media, dat hoor ik ook van mijn studenten. Het is ook de plek waar mensen over politiek leren, erover praten en zelfs politieke protesten en bewegingen organiseren. Voor de politieke wereld zijn sociale media steeds belangrijker. Maar sociale media gebruiken geen transparant en democratisch systeem voor het reguleren van hun platformen.”
Voor zijn onderzoek gaat Casas Salleras drie platformen onderzoeken: Facebook, Twitter en YouTube. Dat doet hij in Nederland, de VS, Rusland en Iran. “Met machine learning zal ik onder meer de politieke ideologie van gebruikers in kaart brengen en analyseren welke accounts geschorst worden en waarom.”
Lange Frans
Naast het bestuderen van mogelijke politieke vooroordelen bij sociale mediabedrijven zal Casas Salleras ook het gedrag bestuderen van mensen die geschorst worden. “Neem bijvoorbeeld rapper Lange Frans, die geschorst werd op Twitter en kort daarna radicale ideeën begon te verspreiden op andere sociale mediaplatformen. Wij denken dat een ban op een platform averechts kan werken en kan leiden tot radicaal gedrag op andere platformen.”
In tegenstelling tot wat Trump denkt, vermoedt Casas Salleras dat in de westerse wereld schorsingen los staan van politieke ideologie. Maar in niet-westerse landen zou dat anders kunnen zijn, legt hij uit: “Omdat de grootste socialemediaplatformen meestal in de VS zijn gevestigd, moeten ze zich houden aan de Amerikaanse wetten. En als gevolg van internationale sancties tegen Rusland en Iran staan sommige mensen en organisaties uit die landen op een Amerikaanse blokkadelijst. Dat betekent dat socialemediabedrijven gebruikers die deze mensen en organisaties steunen of prijzen, kunnen schorsen – en dat kan leiden tot een politieke bias.”