In het recente klimaatrapport uit 2024 stond de zoveelste ondubbelzinnige waarschuwing: “We staan aan de vooravond van een onomkeerbare klimaatramp. Dit is zonder enige twijfel een mondiale crisis, en de fabric of life van de gehele aarde is in gevaar. We naderen een kritieke en onvoorspelbare nieuwe fase van de klimaatcrisis.”
Als we ons aan het Parijsakkoord willen houden door onze uitstoot drastisch te verminderen in 2030, moet er veel meer actie ondernomen worden. Wij roepen daarom studenten op hun verantwoordelijkheid te nemen. Allereerst omdat studenten de grootste potentiële impact hebben om de klimaatcrisis aan te pakken. Juist deze groep heeft nog een heel leven de tijd om ofwel de aarde verder te vervuilen, of juist de uitstoot te verminderen. Daarnaast zijn studenten doorgaans jong en hebben daarom het meest te lijden onder de gevolgen van klimaatverandering. Het is vooral in hun voordeel om in actie te komen en hun gedrag te veranderen.
Van de verscheidene individuele stappen die iemand kan nemen om klimaatimpact tegen te gaan, zoals minder vlees eten of minder kleren kopen, heeft minder vliegen de grootste impact. Eén trans-Atlantische vlucht bespaart 1.6 tCO2e, terwijl een jaar veganistisch eten slechts 0.8 tCO2e bespaart. Als alle studenten zouden afzien van vliegen zou dit niet alleen duizenden tonnen CO2-uitstoot voorkomen, maar ook een krachtige boodschap zenden naar de samenleving om business as usual tegen te gaan.
Het zou echter oneerlijk zijn om de individuele verantwoordelijkheid uitsluitend bij studenten neer te leggen. We stellen voor dat alle internationale uitwisselingsprogramma’s en studentenreizen stoppen met het vergoeden van vliegkosten. Ook moeten uitwisselingsprogramma’s buiten Europa niet langer vergoed worden, aangezien deze bestemmingen alleen per vliegtuig bereikt kunnen worden. Het bespaarde geld kan gebruikt worden om duurzame initiatieven te bekostigen, zoals de energietransitie van de universiteitscampus en de catering op de campus veganistisch maken. Natuurlijk zijn niet alle vluchten van studenten direct gerelateerd aan hun studie. We moedigen studenten aan om ook te stoppen met recreatieve vliegreizen.
Waarom de focus op studenten? Ten eerste, de wet van de grote getallen. Er zijn zeven keer zoveel studenten als medewerkers en studenten hebben daarom de grootste impact. Ten tweede, universiteitsmedewerkers zijn over het algemeen ouder, waardoor ze minder snel hun gedrag zullen veranderen. Ook hebben ze veel minder baat bij minder vliegen, onder andere omdat ze belangrijke internationale netwerken opgebouwd hebben die onmogelijk te onderhouden zijn zonder internationale reizen. Studenten hebben deze netwerken nog niet en verliezen daarom niets.
Het verminderen van uitstoot door vliegen is naast een beleidskwestie, ook een kwestie van deugd en ethiek. Op de VU kunnen we van studenten verwachten dat ze de juiste keuzes maken. We zijn trots op ons broader mind programma en sociale verantwoordelijkheid is de kern van de VU missie. Alleen door collectieve acties van studenten kunnen we de effecten van klimaatverandering tegengaan. Het is tijd voor de VU om de vlucht naar voren te nemen en zich aan het Parijsakkoord te houden. Daar is gedurfd en transformatief beleid voor nodig dat onze studenten helpt het verschil te kunnen maken.
Jeetje wat een boude uitspraken. De boomers hoeven niet mee te doen omdat ze al vastgeroest zijn. Met die mentaliteit kunnen we dus ook tot 2050 gaan wachten tot de huidige 30’s het gedrag hebben aangepast. Reizen voor studenten is vaak helemaal geen luxe. Zij zitten bijna altijd in economy en daardoor dus ook efficiënter qua uitstoot. Verder reizen zij vaak voor een langere periode. Als je studeert ga je waarschijnlijk maximaal 1 keer per jaar naar je thuisbasis, en blijf je de rest daar.
Focus juist op de vastgeroeste hoogleraar-boomers! Leuk dat congres, maar moet je echt voor 2 dagen naar Amerika vliegen? Je kan ook via zoom daar je praatje geven, waarschijnlijk het meest energie efficiënt. Als we dat eens doortrekken hoeven we ook geen dienstreizen meer te maken. De dienstreizen die juist op kosten van de VU gemaakt worden dus ook nog eens goed met de bezuinigingen.
De tegemoetkoming voor studenten is in sommige gevallen de enige reden dat ze überhaupt naar het buitenland kunnen. Zeker op zo’n diverse universiteit als die van ons hebben we ook studenten met een hele kleine beurs en die tref je onevenredig hard. Geloof me, de studenten uit rijke nesten gaan echt niet minder vliegen als de ouders op verre vakantie willen 4 keer per jaar.En de gemiddelde hoogleraar met een maandelijks inkomen van 9k bruto ook niet.
Al met al, gun de studenten juist hun vliegreis. Ze zijn jong en kunnen veel leren van de culturele uitwisseling die dit brengt. Dat zij hun vleugels spreiden zorgt er mogelijk juist voor dat ze de inspiratie krijgen om het klimaat te redden!
Hoe krom kun je schrijven?
De druk niet op systeemverandering te leggen, maar op de vliegimpact van studenten te bekritiseren, is hetzelfde als wanneer Coca-Cola zegt dat wij de flesjes moeten recyclen, terwijl zij zelf één biljoen flesjes per jaar produceren.
Het ontbreken van uitwisseling met andere culturen, het afschaffen van studentenreizen waar je gelijkgestemden ontmoet, en de gebrek aan face-to-face kennisuitwisseling met andere wetenschappers in het vakgebied zorgen voor kennisisolatie en onbegrip voor andere perspectieven. Als je met deze mening uit 2014 komt, snap je niet wat er in 2025 speelt.
Iedereen moet minder vliegen, duh,
maar toch moet kennis juist nu een vlucht nemen.