.png)
Vanwege zijn strijd tegen ontbossing in de amazone bezocht de inheemse leider Dadá Borarí de VU. En hoewel VU-onderzoekers hem bij dit doel kunnen helpen, is het misschien nog belangrijker dat Dadá waardevolle inheemse kennis naar Nederland brengt.
Chief Dadá, zoals men hem in het Engels noemt, bezocht de VU op uitnodiging van hoogleraar rechtsfilosofie Wouter Veraart. Hun ontmoeting is de eerste stap in een samenwerking tussen de VU, de Federal University of Western Pará (Ufopa) in Brazilië en Dadá. De partijen hebben als doel om ontbossing in de Amazone tegen te gaan, inheems onderwijs te verbeteren en inheemse kennis naar het Westen te halen.
Dadá Borarí is de inheemse leider van het Maró-gebied in Brazilië, dat onderdeel is van de deelstaat Pará. Deze staat is 34 keer zo groot als Nederland en is de belangrijkste ontbossingsstaat van Brazilië. Zijn voortdurende strijd tegen ontbossing van zijn geboortegronden leverde Dadá vele vijanden op onder boeren en houtkapbedrijven, waardoor hij permanente persoonlijke bewaking nodig heeft. Dadá is te zien in de nieuwe documentaire The Letter, waarin hij een van de vier mensen is die uitgenodigd worden door Paus Franciscus om over de planetaire crisis te praten.
Natuur als school
“We moeten onze strijd voor de bescherming van het bos laten zien. Ufopa heeft ons veel geholpen en ruimte vrijgemaakt voor inheemse studenten. Maar dat is maar op één universiteit. Het is essentieel om de wereld inheems onderwijs te laten zien. Ik heb een heel sterk idee in mijn hoofd, dat school niet losstaat van natuurbescherming. Het is één geheel. Voor ons is het hele bos, zelfs de hele natuur onze school.”
Veraart leerde Dadá kennen via een bevriende Nederlandse criminoloog, Tim Boekhout van Solinge. Hij werkt sinds 2015 met Dadá en samen hebben ze de houtkap in Dadá’s gebied in de Amazone weten te stoppen. Veraart vindt dat we veel kunnen leren van het inheemse wereldbeeld. “Hoe kunnen we de natuur een integraal onderdeel maken van ons rechtssysteem? Ook in ons rechtenonderwijs zouden we ecologie een meer centrale rol moeten geven. Momenteel is ons onderwijs heel erg op de mens gericht, met de natuur als manipuleerbaar object en de mens als eigenaar daarvan. Dat kan eigenlijk niet meer. We willen dus een gelijkwaardige samenwerking, waarmee we aan beide kanten onze onderwijssystemen kunnen verbeteren en van elkaar kunnen leren.”
Toekomstige scholen
Volgens Dadá heeft zijn volk geavanceerder onderwijs nodig. “We willen niet in het verleden leven, waar mensen namens ons praten. We willen voor onszelf spreken. Educatie is fundamenteel in onze gebieden en onze tradities. We willen onze inheemse blik delen met de rest van de wereld.”
%201200x900.jpg)
De aanwezigen bij de meeting, met onderaan van links naar rechts: Chief Dadá, Tim Boekhout van Solinge en Gilberto Rodrigues. Wouter Veraart staat in het midden van de bovenste rij. (Beeld: Bryce Benda)
In de toekomst heeft elk inheems gebied een inheemse school, zo hoopt Dadá. Deze toekomstige scholen zijn aan de ene kant traditioneel, met inheemse kennis, een aan de andere kant modern, met wetenschap en technologie. Het oude en het nieuwe samengevoegd.
Wetenschap en inheemse kennis
Volgens Gilberto Rodrigues, een Ufopa-hoogleraar die ook bij de bijeenkomst was, is dat waar de VU Amsterdam om de hoek komt kijken. Rodrigues is gespecialiseerd in inheems onderwijs en hij werkt al lange tijd samen met Dadá. “Bij Ufopa werken we met inheemse mensen en passen we inheemse kennis toe. Maar we hebben niet de middelen om hen verder te helpen. De VU is een grotere en meer gestructureerde universiteit, met meer geavanceerde technologie. Ik zou de brug kunnen vormen tussen moderne, wetenschappelijke kennis en de inheemse bevolking, die meer kennis heeft over natuurbescherming.”
Gastbenoeming
Veraart is enthousiast over dit idee. “We hebben het gehad over een gastaanstelling bij elkaars instituut. Dat is een concrete manier van samenwerken. Ik denk dat we aan de VU veel te bieden hebben. Onderzoekers van vier verschillende faculteiten zijn geïnteresseerd in deze nieuwe samenwerking, onder wie een criminoloog, een filosoof, een antropoloog en een ecoloog.”
Chief Dadá: “Ik ben erg blij dat ik de stem van de inheemse bevolking naar de rest van de wereld kan brengen. Mijn persoonlijk leed is van weinig belang, ik praat altijd namens de inheemse bevolking.”